O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi j. R. Qulmuhamedov, K. M. Nazarov

4.2. Avtomobilning komponovka ko‘rsatkichlari
Avtomobilning gabarit ko‘rsatkichlariga uning uzunligi, 
kengligi, balandligi va bazasi, ya’ni oldi va orqa o‘qlari orasidagi 
masofa kiradi. Katta gabarit o‘lchamli avtomobillar yo‘llarning 
tor joylari, ko‘priklar osti va puteprovodlarda harakatlanishni 
qiyinlashtiradi.
Bundan tashqari, ular boshqa harakat ishtirokchilariga ko‘rinish-
ni cheklab qo‘yadi.
Avtomobillarning massasi qancha katta bo‘lsa, uni boshqarish 
shuncha qiyin. Unga murakkab harakatlarni (yo‘nalishini o‘zgar-
tirishlarni) bajartirish qiyin. Bundan tashqari, massa oshishi 
bilan yo‘lga tushadigan yuk oshadi, u yo‘l qoplamasini buzadi. 
Avtomobilning massasi, gabarit o‘lchamlari, yukni joylashtirish 
xarakteri, uning boshqa ishlatish ko‘rsatkichlariga ta’sir ko‘rsatadi. 
Misol uchun, yuk baland joylashtirilgan avtomobil, yo‘lning 
burilishlari bor joylarda, keskin tormozlashda turg‘unligini saqlash 
uchun uni kamroq tezlik bilan bosh qarishni talab qiladi.

---

30