O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-xunar ta’lim markazi

4.7. Ohorlashning yangi usullari. Ko‘pikda ohorlash
Ko‘pikda ohorlash elektroenergiya, bug‘ va boshqa moddiy 
xarajatlarni tejash imkoniyatini beradi.
Ko‘pikda ohorlanganda, quritish paytidagi iplarning cho‘zilishi 
ham kamayadi, ohorlangan ipni ajratish sharoitlari yaxshilanadi, 
xom to‘qimani pardozlash jarayonida ohorni yuvib chiqarish ohor 
kam singiganligi natijasida osonlashadi.
Ko‘pik eritmasida ohorlashning ikkita usuli mavjud:
Birinchi usulga turli mexanik moslamalar: gorizontal zichlovchi, 
raklya bilan jihozlangan rolik turidagi mexanik moslamalar, 
tekislangan quvurli gorizontal zichlovchilar kiradi. Bu moslamalar 
ipning yuzasiga turg‘un ko‘pikli ohor berish va ko‘pikni parchalash 
uchun xizmat qiladi.
Ohorlanish miqdori ko‘pikdagi havo va eritma miqdorining 
singdirilgan ko‘pik hajmiga nisbati bilan belgilanadi.
Ikkinchi usulda ipning yuzasiga chidamsiz eritmalar bilan ishlov 
beriladi, bu usul ko‘piklangan eritmani belgilangan miqdorda berish 
usuliga asoslangan.
Bu usulda hech qanday moslamalar qo‘llanilmaydi, parchalash 
esa belgislangan tezlikda amalga oshiriladi.
Bu usulda ohorlash uchun ko‘piklangan eritma hosil qiluvchi 
ohorlovchi moddalarni tanlab olish kerak.
Ohorlash jarayonida ohorning iplar yuzasida bir tekis 
taqsimlanishiga ko‘pik pufaklarining o‘lchamlari, pufakcha ichidagi 
havo bosimi va issiqlik massa almashuvi bilan bog‘liq bo‘lgan juda 
ko‘p omillar ta’sir etadi.
Ko‘pik yordamida ohorlashda ohorlash tezligi uning iplarga 
yetkazib berish tezligiga bog‘liq bo‘ladi.
Ko‘piklashtirishning eng muqobil darajasi, ya’ni ohor hajmining 
ko‘pik hajmiga nisbati 6:1, 7:1 bo‘lishi mumkin. Hozirgi paytda 
ko‘pikda ohorlash uchun asosan sun’iy ohorlovchi moddalar 
qo‘llaniladi. Bundan tashqari tabiiy va sun’iy polimerlar asosida 

---

91
olingan kimyoviy tolalarni ohorlash uchun ohor tarkiblarini yaratish 
ustida ishlar olib borilmoqda.