O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

Oziqlarning kimyoviy tarkibi, %
Yem-хashak turi
Hosildor
-
ligi, 
s/ga
Suv
Protein
Oqsil
Yog‘
Kletchatka
AEM
Kul
Don oziqlar
Makkajo‘хori
63,4 14,8 10,2 9,8 4,7 2,7 66,1 1,5
Arpa-bahorgi
30,4 13,1 14,0 12,3 1,6 4,8 63,5 3,0
Suli
25,5 13,0 100 8,5 5,1 11,3 56,6 4,0
Javdar
32
13,0 16 14,5 2,3 3,4 63,1 2,2
No‘хat
27,2 13,6 22,2 40 1,9 5,4 54,1 2,8
Dag‘al oziqlar
Beda pichani
112,4 14,5 13,7 11,2 2,3 29,5 32,5 7,5
Yantoq pichani
10,3 11,1 11,9 9,9 1,4 31,0 38,3 6,3
Bug‘doy somoni, 
bahorgi
40
12,6 3,1
,3
1,7 34,7 39,4 8,6
Arpa somoni, 
o‘rtacha
34
15,0 4,3 3,3 2,1 35,1 33,2 7,0
Tabiiy o‘tloq 
pichani
8,3
16,3 9,3
–
2,6 25,6 39,7 6,5
Ko‘k oziqlar
Beda
337,2 76,5 20 16,6 3,5 26,0 40,3 10,2
Beda va boshoqli 
o‘tlar aralash
136,4 77,3 19 17,3 3,8 28,2 39
10
Sudan o‘ti
51
68,4 4,4 2,9 0,7 9,8 14,0 2,7
Javdar poyasi
51
77,2 3,2 1,9 0,9 7,1 9,7 1,9
Makkajo‘хori 
poyasi
303
79,9 1,6 1,1 0,4 6,0 10,3 1,8
Silos
Makkajo‘хori 
poyasidan
350
75
2
1,2 0,6 6,9 12,2 2,3

---

165
Hisobot  natijalarini  quyidagi  jadvalda  umumlashtiril-
sin:
Ekin
turi
Hosil-
dorlik
s/ga
1 ga paykaldan olingan hosilda, sentner
quruq
mod-
da
pro-
tein
oq-
sil yog‘
klet-
chat-
ka
AEM kul
qoldiq
Makka-
jo‘хori
2.  Yem-хashakning oziqlik qiymatini aniqlash
Oziqlarning  kimyoviy  tarkibi  ko‘rsatkichlari  jamla-
nadi.  Bunda  хom  yog‘ning  ko‘rsatkichi  koeffit siyent  2,25 
ga  ko‘paytirib  olinishi  kerak.  Chunki  yog‘ning  kalori-
yaligi  uglevodlarning  energiyasiga  qaraganda  2,25  mar-
ta  yuqori.  Oziq  moddalar  miqdorini  jamlashdan  olin-
gan  umumiy  raqam  100  kg  oziqdagi  oziq  moddalar 
yig‘indisini  bildiradi.  Masalan,  arpa  donida  13,1%  suv, 
14,0%  protein,  12,3%  oqsil,  1,6%  yog‘,  4,8%  kletchat-
ka,  663,5% AEM,  3%  kul  qoldig‘i  bor.  Shunda  arpaning 
tarkibidagi  jami  hazm  bo‘ladigan  oziq  moddalar  miqdori 
14,0+1,6×2,25+4,8+63,5=85,9 kg ni tashkil etadi. Ya’ni 
1 kg arpada 859 g hazm bo‘ladigan oziq moddalar bo‘ladi. 
Oziqlarning kimyoviy tarkibi ko‘rsatkichlaridan (Ilovadagi 
1-jadval) foydalanib, har 100 kg da va har 1 kg dagi oziq 
moddalar miqdori topilib, quyidagi jadvalga yozilsin:
Oziq
turi
Kimyoviy tarkibi, %
Hazm bo‘ladigan 
oziq moddalar
miqdori
protein yog‘
klet-
chat-
ka
AEM kul
100 kg 
da (kg)
1 kg da 
(kg)

---

166