O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv


-§. OTLARNI OZIQLANTIRISH TЕXNIKASI



Download 3,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/153
Sana11.07.2021
Hajmi3,55 Mb.
#115493
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   153
Bog'liq
qishloq xojalik chorva mollarini oziqlantirish

30-§. OTLARNI OZIQLANTIRISH TЕXNIKASI
Otning oziq hazm qilish fiziologiyasini e’tiborga olgan 
holda  u  bajarayotgan  ish  hajmi,  muskulaturasining  fao-
liyati,  biyaning  bo‘g‘ozligi  yoki  emizikligi,  toychoqning 
yoshi, ayg‘irning esa naslchilikda foydalanish jadalligi hi-
sobga  olinib,  oziq  me’yori  va  yem-хashakka  talabi  aniq-
lanadi.
Otlarga  dag‘al  oziqlardan:  bug‘doy  somoni,  to‘pon, 
tabiiy  o‘tloq  pichani,  beda  pichani  beriladi;  yemlardan: 
suli makkajo‘хori, arpa, javdar, bug‘doy, tariq, sorgo, duk-
kakli  o‘simliklar  doni  berilishi  mumkin;  hajmli  oziqlar-
dan:  lavlagi,  kartoshka,  silos,  sabzi,  ko‘k  poya  yedirish 
mumkin; chiqindilardan: qand sanoati chiqindilari, kepak, 
chorva  mahsulotlari  chiqindilaridan  tayyorlangan  oziqlar 
beriladi.  Bundan  tashqari,  otlar  yaylov  sharoitida  o‘tlatib 
boqilishi yoki oziqbop o‘simliklarni o‘rib yedirilishi ham 
mumkin.
Fiziologik  holati,  yoshi  va  ish  faoliyatining  turiga 
qa rab,  dag‘al  oziqlar  har  1  s  tirik  og‘irligi  hisobiga  1,5 
dan 3 kg ga qadar beriladi. Ish faoliyati og‘ir bo‘lganida 
dag‘al oziq me’yori kamaytirilib, konsentrat yemlar miq-
dori  esa  oshiriladi.  Qish  oylarida  ishlamaydigan  otlarga 
dag‘al  oziqlar  ko‘p  beriladi.  Har  1  s  tirik  massasi  hiso-
biga 4 kg ga qadar beriladi.
Yoz faslida otlar yaylov sharoitida boqilishi yoki ko‘k 
o‘tni  o‘rib  yedirilishi  mumkin. Yengil  va  o‘rta  og‘irlikda 
ish  bajarayotgan  otlarga  20–25  kg,  nasldor  ayg‘irlarga 


301
20–30 kg, emizikli va bo‘g‘oz biyalarga 50–56 kg ko‘kat 
o‘t  yedirish  mumkin.  Onasidan  ajratilgan  toychoqlarning 
har  1  s  tirik  vazni  hisobiga  6–8  kg  yaylov  o‘ti  yedirish 
mumkin.  Oziqbop  o‘simlik  o‘rib  keltirib  yedirilganda 
ko‘kat  o‘tning  namligiga  e’tibor  berilishi  kerak.  Agar 
yuqori  namlikdagi  o‘simlik  berilishi  kerak  bo‘lganida 
oziqqa  somon  aralashtirilib  yedirilishi  lozim.  Aks  holda 
ot me’dasining faoliyati buziladi. Ayniqsa, ishlaydigan ot-
larni boqishda bu holatga katta e’tibor berilishi maqsadga 
muvofiqdir.
Don  oziqlar  otga  ezib  yanchib  berilishi  eng  yaхshi 
natija  keltiradi.  Agar  donni  ezishning  iloji  bo‘lmasa, 
maydalab  berish  kerak.  Javdalarni  esa  butun  holda  be-
rish  mutlaqo  to‘g‘ri  kelmaydi.  Yaхshisi,  uni  maydalab, 
so‘ngra  somon  yoki  to‘ponga  aralashtirib  berish  ma’qul 
bo‘ladi. Agar  o‘zini  tanho  holda  va  maydalamay  berilsa, 
otning  kolik  kasalligiga  chalinishiga  (qorni  shishish)  sa-
bab  bo‘ladi.  Javdarning  kunlik  me’yori  3–4  kg  bo‘lishi 
kifoya.  Otga  bug‘doy  kepagi  ham  berilishi  mumkin. 
Ratsiondagi yemning yarmi yoki uchdan bir qismini kepak 
qilib  berilsa  bo‘ladi.  Kepak  berib  yedirilganda  otning 
oziq  hazm  qilish  tizimida  ichak  perestaltikasi  kuchaya-
di.  Otning  ichi  yumshaydi.  Organizm  don  oziqlar  bilan 
me’daga  keltirilgan  fitinli  fosforni  yaхshi  o‘zlashtiradi. 
Uzoq vaqt dag‘al хashak berib boqilgan otning organizmi 
uchun bu hol juda muhimdir.
Hajmli  oziqlardan  qizil  sabzi  kuniga  6–8  kg  dan  be-
rilishi  mumkin.  Shuningdek,  lavlagi,  kartoshka,  yuqori 
sifatli  silos  otning  har  1  s  tirik  massasi  hisobiga  2–4  kg 
beriladi.  Bo‘g‘oz  biyalarga  esa  silos  oz  berilishi  kerak. 
Ratsionda  uglevod,  protein  va  mineral  moddalar  muvo-
zanati  talabga  javob  bera  oladigan  bo‘lishini  ta’minlash 


302
lozim.  Chopqir  otlarga,  nasl  olishda  foydalanib  turil-
gan  ayg‘irlarga  ham  silos  oz  miqdorda  berilishi  kerak. 
Go‘sht  uchun  bo qilayotgan  otlarga  hajmli  oziqlar  kuniga 
30–50  kg atrofida berilsa bo‘ladi.
Nasl olishda jadal ravishda foydalanib turilgan ayg‘ir-
larning  oziq  ratsionlariga  chorva  mahsulotlaridan  iborat 
oziqlar  aralashtirish  maqsadga  muvofiq  bo‘ladi.  Bunda, 
o‘simlik  oziqlarga  qo‘shimcha  qilib  ma’lum  miqdorda 
baliq uni, qaymog‘i olingan sut, go‘sht uni kabilar berila-
di.
Toychoqlar tug‘ilgandan so‘ng 4–5 oylik bo‘lganlariga 
qadar asosan o‘z onasining suti bilan oziqlanadi. Uning 
jadal  o‘sishini  ta’minlash  maqsadida  toychoq  3–4 
haftaligidan  boshlab,  bug‘doy  kepagiga  aralashtirib 
ezilgan suli yormasi va tegishli mineral elementlar berib 
boriladi.  Yem  yeyishga  to‘liq  o‘rgangach  konsentrat 
yemlar  aralashmasiga  maydalangan  makkajo‘хori,  duk-
kakli  o‘simliklar  doni,  kunjara  kabilar  ham  qo‘shiladi. 
Ana  shunday  aralash  yemning  har  1  kg  da  140–160 
g  hazmlanadigan  protein  bo‘lishi  maqsadga  muvofiq 
bo‘ladi.
Toychoqlar  5–6  oylikda  onasidan  ajratiladi.  Nasldor 
otlar  urchitiladigan  otchilik  хo‘jaliklarida  esa  7–8  oyligi-
da  ajratilishi  kerak.  Onasidan  ajratilgach,  har  bir  bosh 
toychoqqa sutkasiga 4–5 kg dan konsentrat yem berib bo-
rilishi lozim.

Download 3,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   153




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish