O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi o. T. Hasanova, V. V. Zаyniddinоv hayot faoliyati xavfsizligi

 
9.5.3. Avariya shamollatish tizimi. 
 
Avariya shamollatish sistemasi, avariya natijasida yoki 
texnologiyani buzilishi natijasida sanoat korxonasi xonasiga 
birdaniga ko’p miqdorda kimyoviy zararli va portlash xavfli bo’lgan 
moddalar yig’ilganda, ularni xonadan qisqa muddat ichida chiqarib 
yuborishga xizmat qiladi. 
Avariya shamollatish sistemasi havo so’rish usulida bajariladi. 
Bunda so’rilgan havoning o’rniga havo yuborish mumkin emas, 
chunki havo oqimi natijasida zararli moddalar qo’shni xonalarga 
tarqalib ketishi mumkin. Bunda xonadagi havoning so’rib olish 
natijasida yangilanish darajasi tarmoq bo’yicha xavfsizlik texnikasi 
va promsanitariya qoida va normalarida keng chеgаralarda 
beigilanadi. Masalan, kaprolaktam ishlab chiqarishda havo 
almashtirish 15 marta, benzol hosil qilish sexida 10 marta, reaktor 
bo’limlarida 5 marta bo’lishi kerak. 
26 - rasm.
 
Avariya shamollatish tizimi

---

180 
Havo almashtirish darajasini belgilashda avariya natijasida hosil 
bo’ladigan moddaning zaharliligi va miqdoridan tashqari bu 
moddaning ruxsat etiladigan miqdoriga qadar suyultirishga ketadigan 
vaqtni ham hisobga olish muhim. CHunki bunday hollarda avariya 
rivojini bartaraf etish maqsadida bu zonaga xizmat ko’rsatish va 
remont qiluvchi ishchilarni kirishga to’g’ri keladi.
Avariya ventilyatorlari analizatorlari xavfli holatni ko’rsatishi 
bilanoq avtomatik ravishda ishga tushishi kerak. Bundan tashqari 
zonaga kirish joyida maxsus uzoqdan turib ishga tushirish pulti 
o’rnatilgan bo’lishi kerak.
 
Nаzоrаt sаvоllаri 
1. Ishlab chiqarish changlari moddalarni tozalash qurilmalari 
2. Ishlab chiqarish zaharli moddalarni tozalash qurilmalari 
3. Matoli filtrlarning ishlash prinsipi 
4. Siklonlarning ishlash prinsipi 
5. Shang o’tiruvchi kameralarning ishlash prinsipi 
6. Shang to’plovchilarning ishlash prinsipi 
7. Ishlab chiqarish xonalarini tabiiy shamollatish 
8. Ishlab chiqarish xonalarini sun’iy shamollatish 
9. Deflektorning аsоsiy vаzifаsi vа ishlаsh prinsipi 
10. Shamollatish qurilmalari ishlash usuliga ko’ra turlаri 
11. Sun’iy havo almashinish sistemalari 
12. Havоni mo’’tadillash tizimlari 
13. Avariya shamollatish sistemasi