O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tillar fakulteti

RUSCHA-BAYNALMILAL TERMINLARNING O‘ZBEK TILIDA O‘ZLASHISHI:


3) sanoat, tijorat va moliya tizimida qo‘llanuvchi terminlar – zavod, fabrika, vistavka, magazin, kredit va h.k.;



4) madaniyat, fan, maorif sohasi terinlari – gimnaziya, teatr, gazeta, muzey, universitet, kafedra va h.k.;
RUSCHA-BAYNALMILAL TERMINLARNING O‘ZBEK TILIDA O‘ZLASHISHI:


5) tibbiy terminlar – gospital, lazaret, feldsher, doktor va h.k.; 6) hujjat va mukofotlar nomlari – medal, pasport, orden, attestat, diplom va h.k.;
7) sudlov terminlari – sud, sudya, zakon va h.k.; 8) o‘lchov birliklari nomi – pud, minuta, sajen va h.k.; 9) harbiy terminlar – general, korpus, konvoy, kapitan, leytenant, polkovnik, mayor va h.k.
O‘ZBEK TERMINOLOGIYASINING O‘Z BOYLIKLARI VA IMKONIYATLARI HISOBIGA TARAQQIY ETISHI IKKI YO‘L BILAN VOQELANADI:


a) tilda mavjud, tayyor so‘zlardan yangi narsa-predmet va tushunchalarni ifodalashda foydalanish;



b) o‘zbek adabiy tili so‘z yasash imkoniyatlari ishtirokida yangi terminlar yaratish.
TERMINOLOGIYADA YUZAGA KELGAN MUAMMOLARNI HAL ETISH BORASIDAGI HARAKATLAR


O‘zbek ziyolilari, chunonchi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qoshida tashkil qilingan Atamashunoslik qo‘mitasining samarali mehnati evaziga muxtoriyat, ma’muriyat, ma’mur, muqobil, hakam, tashrif, insonparvarlik, xususiylashtirish, boshboshdoqlik, qoldiq (saldo), iqtisodiyot, ma’lumotnoma, reja, dastur, kengash singari juda ko‘p ijtimoiysiyosiy va sotsial-iqtisodiy terminlar qaytadan qo‘llanishga kiritildi.



Biroq bu kezlarda terminlarni almashtirish va ishlatishda ma’lum chalkashlik hamda xatoliklarga ham yo‘l qo‘yildi. Terminologiyaga xos meyorlarga har doim ham amal qilinmadi. Ilgari muvaffaqiyatli qo‘llangan terminlarni muomaladan zo‘rma-zo‘raki siqib chiqarish, ularni so‘z yasalish qonuniyatlariga javob bermaydigan leksik birliklar bilan almashtirish harakati avj oldi.