Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi


-rasm. Van de Graff tezlatkichi sxemasi



Download 1,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/36
Sana09.03.2022
Hajmi1,68 Mb.
#487083
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   36
Bog'liq
2. Mamatqulova M. BMI 2021

 
1-rasm. Van de Graff tezlatkichi sxemasi 
Van de Graaff tezlatgichida
kuchlanish hosil qilish usuli ancha 
sodda. Darhaqiqat, koʻpchilik Van de Graff generatorini maktab 
yillaridanoq yaxshi bilishadi.
 
Van de Graaff tezlatgichi izolyatsiya ustunining 


41 
yuqori qismida joylashgan katta metall shardan (1) iborat. Ustun ichida ikkita 
gʻaltakning (3 va 6) ustki qismida tortilgan oʻtkazgich materialidan (4 va5) 
yasalgan kamar mavjud. Kasnaklar biri kamarni harakatga keltiruvchi elektr 
motoriga (6) bogʻlangan, kamarning har ikki uchida metall simlarning choʻtkasi 
(2 va 7), pastki choʻtka (7) kuchlanish manbaiga biriktirilgan boʻlib choʻtka 
orqali kamarga zaryad qiling, soʻngra kamar zaryadni (4) ikkinchi choʻtkaga 
olib boradi, bu zaryadni elektrod deb nomlanadigan yirik metall sferaga 
oʻtkazadi. Elektrodda hosil boʻlgan zaryadlarning koʻpayishi elektrod va yer 
oʻrtasidagi potentsial farqni keltirib chiqaradi

bu potentsial farq yordamida 
zarrachani elektroddan ergacha tezlashtirish mumkin. Van de Graaff tezlatgichi 
- bu juda katta Van de Graaff generatoridir, uning ichida tezlatuvchi naycha 
mavjud. 1933-yilga kelib Van de Graaff tezlatgichi ishlay boshladi, u vodorod 
ionlarini 0,6MeV (600,000eV) energiyagacha tezlashtirishi mumkin edi.
2-rasm. Van de Graaf tezlatgichida uchqun hosil boʻlishi
 
Bugungi kunda qoʻllanilayotgan eng keng tarqalgan potentsial-pasayish 
tezlatgichi uning ixtirochisi amerikalik Robert Jemison Van de Grafning nomi 
bilan atalgan. Yuqori kuchlanishli terminal past kuchlanishli (tuproqli) elektrodga 


42 
harakatlanuvchi izolyatsion kamar orqali ulanadi. Zaryad kamarga kam 
potentsialda qoʻllaniladi va kamarga siljigan ekranlarni oʻtkazib terminalga 
oʻtkaziladi. Terminaldagi potentsial, terminaldan atrofga qochqin oqimi kamar 
bilan ta’minlangan oqimga teng boʻlgunga qadar oshadi. Odatda, terminal va 
trubka SF 6 boʻlgan tank ichiga joylashtiriladiyuqori voltli terminali va er 
orasidagi izolyatsiyani yaxshilash uchun yuqori bosimdagi gaz. Kuchlanish 
bosqichlarga boʻlinadi va elektronlar yoki ionlar tezlashtiriladigan vakuum 
trubkasi ichiga ketma-ket joylashtirilgan elektrodlarga qoʻllaniladi. Elektronlar 
isitilgan simdan va ionlar katodga joylashtirilgan gaz razryadidan olinadi.

Download 1,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish