O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

o‟rgana olmaymiz. 
 

---

 
 
1.7-rasm 
Oziqlanish jarayoni: (A) da amyoba ovqatni o‟rab olmoqda, (V) da esa buqalamun 
(xameleon) o‟zining uchuvchi tili bilan o‟lja hasharotni qo‟lga kiritmoqda. 
 
1.8-rasm 
A, O‟zining g‟umbak qobig‟idan chiqib kelayotgan voyaga yetgan monarx kapalak (Danais 
plexippus). B, To‟liq voyaga yetgan monarx kapalak. 
8. Harakat. 
Tirik tizimlar va ularning qismlari tizim ichidan aniq va nazorat 
qilinadigan harakatni namoyish qilishadi. 
Tirik organizmlarning atrof-muhitdan olgan energiyasi, ularga boshqariladigan 
harakatlarni amalga oshirishga imkon beradi. Hujayra pog‟onasidagi bunday harakatlar 
o‟sish va ko‟payish va barcha tirik shakllarning qo‟zg‟atuvchilarga javob berishi va ko‟p 
hujayralilarning rivojlanishi uchun muhim. Mustaqil harakat hayvonlarga borib katta 
xilma-xillikka erishadi va ushbu kitobning katta qismi hayvonlarning harakatlari va 
hayvonlar bir joydan ikkinchisiga siljish (harakatlanish) uchun evolyusiya davomida 
qo‟lga kiritgan moslashuv (adaptatsiya) lar tavsifini o‟z ichiga oladi. Kengroq ko‟lamda, 
butun boshli populyatsiyalar yoki turlar bir geografik mintaqadan boshqasiga ularning 
harakatlanish qobiliyatlari tufayli tarqala olishadi. Notirik matereyaning harakatlanishga 
oid xususiyatlari, masalan, zarralarning erishdagi, yadroning radioaktiv parchalanishi va 
vulkanlarning otilishi, harakatlanuvchi ob‟ektlarning o‟zlari tarafidan boshqarilmaydi va 
ko‟pincha ular uchun butunlay begona kuchlar ta‟sirida yuzaga keladi. Tirik tizimlardagi