O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Ayirish 
sistemasi.
Odatda 
hayvonlarda 
organizmdan 
moddalar 
almashinuvi 
mahsulotlarini chiqarish va osmotik bosimni boshqarish funksiyasini maxsus ayirish organlari 
bajaradi. Bir hujayralilar ayirish organi bitta yoki ikkita qisqaruvchi vakuoladan iborat. Dengiz 
va parazit bir hujayralilarda qisqaruvchi vakuolalar bo‘ lmaydi. Yassi va to‘ garak 
chuvalchanglar ayirish sistemasi umumiy ayirish nayiga ochiladigan juda ko‘p naychalar va ular 
bilan tutashgan hujayralardan iborat. Tana bo‘shlig‘i va qon aylanish sistemasining rivojlanishi 
bilan ayirish sistemasi ham murakkablashib boradi. Halqali chuvalchanglar ayirish organlari bir 
uchi tana bo‘ shlig‘iga, ikkinchi uchi teri ustiga ochiladigan juft organlardan iborat. Kupchilik 
bo‘ g‘imoyoqlilar ayirish sistemasining tuzilishi va funktsiyasi ham halqali chuvalchanglarnikiga 
o‘xshash bo‘ladi. Hasharotlar va ko‘poyoqlilar ayirish organi vazifasuini ichak bo‘shlig‘iga 
ochiladigan malpigi naychalari bajardi. Umurtqalilar ayirish sistemasi qon aylanish sistemasi 
bilan bog‘langan murakkab buyraklardan iborat.