O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Hayvonlar organizmida moddalar almashinuvining borishi.
Oziqlanish orqali 
organizmga oziq moddalar, suv va kislorod o‘tadi. Bu moddalardan anabolitik reaktsiyalar 
natijasida hayvonlar hayoti uchun zarur bo‘lgan yangi moddalar sintezlanadi. Katabolitik 
reaktsiyalar natijasida hayvonlar tanasidagi organik moddalar parchalanib, energiya ajralib 
chiqadi; organizm uchun keraksiz karbonat angidrid gazi, azotli mahsulotlar hosil bo‘ladi. Oziq 
moddalar, suv va kislorod tananing turli qismlariga yetkazib beriladi; parchalanish maxsulotlari 
esa tanadan chikarib tashlanadi. Bir hujayrali va tuban ko‘p hujayrali hayvonlar tanasida 
boradigan modda almashinuv jarayonlarida diffuziya asosiy o‘rin tutadi. 
Hayvonlar tanasining yiriklashuvi va tuzilishining murakkablashuvi bilan organizmda 
moddalarni tashish funktsiyasini bajaruvchi maxsus organlar paydo bo‘ladi. Bo‘shliqichlilarda 
bu vazifani tana bo‘shlig‘i, yassi chuvalchanglarda esa ichaklar, to‘garak va halqali 
chuvalchanglar, bo‘g‘imoyoqdilarda tana suyuqligi yoki qon bajaradi. Yuksak tuzilgan 
hayvonlarda moddalar almashinuvida qon aylanish sistemasi asosiy o‘rin tutadi.