O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Ekologiyasi va amaliy ahamiyati.
Ko‘pchilik g‘ovaktanlilar okeanlarning iliq suvli 
tropik va subtropik qismida uncha chuqur bo‘lmagan toshloq joylarida yashaydi. Ular arktika va 
subarktika suvlarida birmuncha kamroq uchraydi. Loyqa suv g‘ovaktanlilar nay sistemasini 
yopib qoyadi. Shuning uchun ular balchikdi loyqalanadigan suvlarda ko‘p uchramaydi. Bunday 
joylarda uchraydigan turlarning suv tubidan yuqori ko‘tarib turuvchi gigant spikulalari (poyalari) 
bo‘ladi. Sohilning suv ko‘tarilib-qaytib turadigan qismida yashaydigan g‘ovaktanlilar biron 
narsaga yopishgan bo‘rtma, yastiqcha yoki qobiqqa o‘xshaydi. Suvning chuqur qismida 
uchraydigan g‘ovaktanlilarning kremniyli skeleta qattiq, lekin juda mo‘rt, sayoz joyda 
yashaydigan ko‘pchilik g‘ovaktanlilar skeleta esa ancha mustahkam va pishiq bo‘ladi. 
G‘ovaktanlilar suvni har xil mexanik va organik ifloslanishdan saqlaydigan biofiltratorlar 
sifatida katta ahamiyatga ega
8
. 
G‘ovaktanlilarning iqtisodiy ahamiyati uncha katta emas. Ayrim mamlakatlarda tualet 
g‘ovaktanlisi yumshoq organik skeletli yuvish va yuvinish uchun va boshqa texnik maqsadlarda 
foydalaniladi. Chuchuk suv bodyagasining maydalangan skeletidan bod kasalligida terini 
ishqalash uchun foydalaniladi. 
Skeletining tuzilishiga binoan g‘ovaktanlilar ohak skeletli, shishasimon skeletli va oddiy 
g‘ovaktanalilar sinflariga ajratiladi.