O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

2.Spiral kipriklilar (Spirotricha) kenja sinfi
vakillarida kipriklar og‘iz atrofida soat 
mili aylana-digan tomonga spiralga o‘xshash buralib joylashgan. Bu kipriklar og‘iz oldida bir 
necha qator membranellalarni hosil qiladi. 
Spiral kipriklilar harxil kipriklilar (
Heterotricha
), qorin kipriklilar (
Hypotricha
) va kam 
kipriklar (
Oligotrichia
) turkumlariga bo‘linadi. Har xil kipriklar (
Heterotricha
) turkumli 
turlarida og‘iz atrofidan tashqari butun tana yuzasi bir xil mayda kipriklar bilan qoplangan. Har 
xil kipriklilar eng yirik infuzoriyalardir. Ularning katta yadrosi zanjirsimon (trubach - 
Stentor
avlodlari), spiralsimon (
Spirostomium
) bo‘ladi. Boshqa bir vakili bursariya (Bursaria)ning juda 

---

keng qopga o‘xshash og‘izoldi chuqurchasi bo‘ladi. Ayrim vakillari amfibiyalarda parazitlik 
qiladi. 
Qorin kipriklilar (Hypotricha) turkumi
ga mansub bo‘lgan turlar chuchuk suvlarda va 
dengizlarda ko‘p uchraydi. Qorin qismida joylashgan bir qancha kipriklari birlashib, ancha 
yo‘g‘on o‘simtalar - sirrilarni hosil qiladi. Chuchuk suvlarda keng tarqalgan yirik infuzoriya 
stilonixiya (
Stylonichia
) ana shu sirrilari yordamida suv tubidagi narsalar ustida yugurib yurishi 
mumkin (24-rasm). 
Kam 
kipriklilar 
(Oligotrichia) 
turkumida
kipriklar 
faqat 
og‘iz 
yonidagi 
membranellalardan iborat. Ularning tanasi yengil qonussimon chig‘anoq ichida joylashgan. 
Chig‘anokdan og‘izoldi membranellalari chiqib turadi. Hamma vakillari dengiz planktoni 
tarkibiga kiradi.