O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti kasb ta’limi fakulteti

“Chizmachilik”,
“Chizma geometriya, 
soyalar nazariyasi, perspektiva”,
“Texnikaviy chizmachilik”
, 
“Chizmalarni 
o‘qish”,
 
“Qurilish chizmachiligi”
va shu kabi boshqa fanlar o‘qitiladi.
Mazkur fanlarning fan dasturlarida “Tutashmalar” mavzusiga o‘rin ajratilgan. 
Bu dasturlarga moslab o‘quv adabiyotlari yaratilgan. 
Kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari foydalanayotgan «Mashinasozlik va 
qurilish chizmachiligi» (A.Umronxo‘jaev, Sh.Jumanov, A.Norqulov, 2005- y.) 
o‘quv qo‘llanmasida «Geometrik chizmachilik»ka oid ma’lumotlar umuman 
mavjud emas. O‘quv qo‘llanmadagi ba’zi mavzularning murakkablik darajasi oliy 
o‘quv yurtlari talabalariga mos keladi. 
Bundan tashqari 2008- yili nashrdan chiqqan KHK lari uchun 
A.Ashirboyevning «Chizmachilik» nomli o‘quv qo‘llanmasidan ham amalda 

---

37 
foydalanilmoqda. Bu qo‘llanma yuqoridagi qo‘llanmaga nisbatan to‘liq va batafsil 
yozilgan. Ammo unda «Tutashmalar» mavzusidagi ma’lumotlar maktab 
darsligidagi ma’lumotlarni takrorlagan holda bayon etilgan.
Tadqiqot davomida KHTning chizma geometriya va muhandislik grafikasi 
fanlari o‘qitiladigan ta’lim yo‘nalishlaridagi fan dasturlari, ishchi fan dasturlari va 
ularning mazmuni bilan tanishib, ularni ilmiy va metodik jihatdan tahlil qildik.
Quyida ular to‘g‘risida ma’lumot beramiz. 
1-dastur.
Toshkent avtomobil va yo‘llar KHKning 3521103-“Avtomobillarga 
texnik xizmat ko‘rsatish bo‘yicha texnik-mexanik” yo‘nalishidagi