O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

 

2.6. Didaktik vositalarning qo’llanilishi. 

1.jixozlar va uskunalar, moslamalar: mavzuga oid ko’rgazmali qurollar va plakatlar. 

2.video-audio uskunalar: kompyuter, proyektor 

3.kompyuter va multimediali vositalar: elektron darslik. 

 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

20

2.7. O.N,YA.N. savollari  

1.  O’zgarmas tok qonunlari. 

2.  O’zgaruvchan tok uni xosil qilish va tenglamalari. 

3.  O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv, qarshilik. 

4.  O’zgaruvchan tok zanjirida induktiv qarshilik. 

5.  O’zgaruvchan tok zanjirida sig`im qrshilik. 

6.  O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv, induktiv va sig`im qrshiliklar. 

7.  O’zgaruvchan tok zanjirlari uchun Om qonunlari. 

8.  Tok va kuchlanishlar rezonasi. 

9.  Quvvatlar uch burchagi. 

10. Quvvat koeffitsient iva uning axamiyati. 

11. Uch fazali sistema. 

12. Uch fazali sistemani  yulduz va uchburchak ulash usullari. 

13. Uch fazali sistemaning quvvati. 

14. Bir fazali transformatorlar.  

15. Bir fazali transformatorlarda isroflar. 

16. Bir fazali transformatorning  FIK si. 

17. Uch fazali transformatorlar, ulurning qo’llanishi. 

18. Elektromagnit tizimli asboblar. 

19. Elektrodinamik tizimli asboblar. 

20. Magnit elektrik tizimili asboblar. 

21. Ferrordinamik tizimli  asboblar. 

22. Induktsion tizimli asboblar. 

23. Tok, kuchlanish va quvvat ulchash usullari. 

24. O’zgarmas tok mashinalari. 

25. Uch fazali asinxron dvigatellari. 

26. O’zgarmas tok mashinalarining tavsiflari. 

27. O’zgaruvchan tok mashinalarining tavsiflari. 

28. Elektr energiyani xosil qilish va uzatish. 

29. Elektr energiyani taqsimlash usullari. 

30. Transformatorli kuchaytirgichning xususiyati. 

31. Generatorli sxemasi.  

32. Geterodin sxemasini ishlashi. 

33. Mikrosxemada yig`ilgan chastota o’zgartirgich sxemasi. 

34. CHatota ko’paytirgichdan maqsad. 

35. CHatota ko’paytirish sxemasi. 

36. YArim noshaffov fotokatod. 

37. SHaffov bo’lmagan mozaikali fotokatod. 

38. YArim shaffov fotokatod. 

39. Superortikon. 

40. Vidikon. 

41. Kineskoplarni markalash. 

42. Ikki taktli Transformatorli kuchaytirgich uning sxemasi, ishlash printsipi va xar bir 

elementning vazifasi 

43. p va n tipli yarim o’tkazgichli materiallarni hosil qilish 

44. R, C larning tuzilishi, turlari (markalari), sxematik ifodalari 

45. R, C larning tuzilishi, turlari (markalari), sxematik ifodalari (rezistor, o’zgaruvchan 

qarshilik, o’zgarmas qarshilik, Om, KOM, MOM, kondensator, sig`im, havo, elektrolitik, 

keramik, qog`ozli, slyudali kondensatorlar, induktivlik, g`altak, chulg`am, chulg`am 

izolyatsiyasi). 

46. RC generatori uning sxemasi, ishlash printsipi va xar bir elementning vazifasi 

47. RL generatori uning sxemasi, ishlash printsipi va xar bir elementning vazifasi 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

21

48. ApM detektori uning sxemasi, ishlash printsipi va xar bir elementning vazifasi 

49. Garmonik tebranish generatorlari 

50. Detektorlash printsipi 

2.7. Baholash mezonlari. 

a)  86-100  ball  uchun  talabaning  bilim  darajasi  quyidagilarga  javob  berishi  lozim: 

“Elektrotexnika va elektroyuritma asoslari” fanini o’zlashtirish jarayonida “Ta’lim to’g’risidagi” 

qonun  va  “Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi”  da  qo’yilgan  talablarga  muvofiq  mustaqil  fikrga 

ega bo’lish, xulosa va qarorlar qabula olish; 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar tuzilishi  va  ishlash printsipi,  elektr  o’lchash asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  bo’yicha  mustaqil  mushohada 

yurita olish; 

Bir  fazali  va  uch  fazali  uch  simli  elektr  zanjirining  aktiv  energiyasini  o’lchash,  past 

kuchlanishli  avtomatik  boshqarish  apparatlarini  montaj  qilish,  uch  fazali  qisqa  tutashtirilgan 

rotorli  asinxron  dvigatellar  stator  chulg’amlarining  bosh  va  oxirgi  uchlarini  topish,  yulduz  va 

uchburchak  usullarida  tok  manbaiga  ulab  ishga  tushirish,  bir  fazali  transformatorlarni  ish 

rejimlarini  o’rganish  va  sinashni,  akkumulyatorlar  batareyalarini  zaryadlash  va  razryadlash 

usullarini,  bir  fazali  to’g’rilagichlar  sxemalarini  yig’ishni,  quvvat  koeffitsienti  cosφ  ni 

ostsillograf yordamida o’lchashni amalda qo’llay olish; 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan tok  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali  tokni  hosil qilish,  bir 

fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari,  maxsus  va  uch  fazali 

transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi,  elektr  o’lchash  asboblari  va  elektrik  o’lchashlar, 

o’zgarmas tok elektr mashinalari, asinxron va sinxron elektr mashinalari,  boshqarish  va  himoya 

elektr apparatlari, elektr yuritma asoslarining fizikaviy mohiyatini tushunish; 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi, elektr  o’lchash  asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  bo’yicha  tasavvurlarga  ega 

bo’lish; 

b) 71-85 ball uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:  

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi, elektr  o’lchash  asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  bo’yicha  mustaqil  mushohada 

yurita olish; 

Bir  fazali  va  uch  fazali  uch  simli  elektr  zanjirining  aktiv  energiyasini  o’lchash,  past 

kuchlanishli  avtomatik  boshqarish  apparatlarini  montaj  qilish,  uch  fazali  qisqa  tutashtirilgan 

rotorli  asinxron  dvigatellar  stator  chulg’amlarining  bosh  va  oxirgi  uchlarini  topish,  yulduz  va 

uchburchak  usullarida  tok  manbaiga  ulab  ishga  tushirish,  bir  fazali  transformatorlarni  ish 

rejimlarini  o’rganish  va  sinashni,  akkumulyatorlar  batareyalarini  zaryadlash  va  razryadlash 

usullarini,  bir  fazali  to’g’rilagichlar  sxemalarini  yig’ishni,  quvvat  koeffitsienti  cosφ  ni 

ostsillograf yordamida o’lchashni amalda qo’llay olish; 

O’zgarmas  va o’zgaruvchan tok qonunlari,  bir  fazali  va uch  fazali tokni  hosil qilish,  bir 

fazali  trnasformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari,  maxsus  va  uch  fazali 

transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi,  elektr  o’lchash  asboblari  va  elektrik  o’lchashlar, 

o’zgarmas tok elektr mashinalari, asinxron va sinxron elektr mashinalari, boshqarish va himoya 

elektr apparatlari, elektr yuritma asoslarining fizikaviy mohiyatini tushunish; 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

22

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi, elektr  o’lchash  asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  bo’yicha  tasavvurlarga  ega 

bo’lish; 

v) 55-70 ball uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:  

Bir  fazali  va  uch  fazali  uch  simli  elektr  zanjirining  aktiv  energiyasini  o’lchash,  past 

kuchlanishli  avtomatik  boshqarish  apparatlarini  montaj  qilish,  uch  fazali  qisqa  tutashtirilgan 

rotorli  asinxron  dvigatellar  stator  chulg’amlarining  bosh  va  oxirgi  uchlarini  topish,  yulduz  va 

uchburchak  usullarida  tok  manbaiga  ulab  ishga  tushirish,  bir  fazali  transformatorlarni  ish 

rejimlarini  o’rganish  va  sinashni,  akkumulyatorlar  batareyalarini  zaryadlash  va  razryadlash 

usullarini,  bir  fazali  to’g’rilagichlar  sxemalarini  yig’ishni,  quvvat  koeffitsienti  cosφ  ni 

ostsillograf yordamida o’lchashni amalda qisman qo’llay olish; 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan tok  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali  tokni  hosil qilish,  bir 

fazali  trnasformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari,  maxsus  va  uch  fazali 

transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi,  elektr  o’lchash  asboblari  va  elektrik  o’lchashlar, 

o’zgarmas tok elektr mashinalari, asinxron va sinxron elektr mashinalari,  boshqarish  va  himoya 

elektr apparatlari, elektr yuritma asoslarining fizikaviy mohiyatini tushunish; 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi, elektr  o’lchash  asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  bo’yicha  tasavvurlarga  ega 

bo’lish; 

g) Quyidagi hollarda talabaning bilim darajasini 0-54 ball bilan baholash mumkin: 

O’zgarmas  va  o’zgaruvchan  tok  elektr  zanjirlari  va  qonunlari,  bir  fazali  va  uch  fazali 

tokni  hosil  qilish,  bir  fazali  transformatorlar,  avtotransformatorlar,  o’lchash  transformatorlari, 

maxsus  va  uch  fazali  transformatorlar  tuzilishi  va  ishlash  printsipi, elektr  o’lchash  asboblari  va 

elektrik  o’lchashlar,  o’zgarmas  tok  elektr  mashinalari,  asinxron  va  sinxron  elektr  mashinalari, 

boshqarish  va  himoya  elektr  apparatlari,  elektr  yuritma  asoslari  haqida  aniq  tasavvurga  ega 

bo’lmagan va O.N va J.N lar uchun ajratilgan minimal ballarni to’play olmagan hollarda. 

Reyting jadvali.                                                     

Maksimal ball – 100 b.                                 Saralash ball – 55 b. 

JN (joriy nazorat) – maks. 40 b.                    86-100 ball – “5” baho. 

ON (oraliq nazorat) – maks. 30 b.                 71-85 ball – “4” baho. 

YAN (yakuniy nazorat) – maks. 30 b.           55-70 ball – “3” baho. 

                                                                       0-54 ball – “2”  baho 

3-semestr 

 

Nazorat turi 

 

Nazorat shakllari 

Har bir nazorat 

uchun belgilangan 

maksimal. ball 

 

Nazoratlar 

soni 

Nazorat shakli 

bo’yicha 

belgilangan 

maksimal. ball 

Joriy nazorat (JN) 

1.Laboratoriya  

2 

4 

6 

3 

12 

12 

 

2.Amaliy  

2 

8 

16 

Jami: 

- 

- 

- 

40 

Oraliq nazorat(ON) 

Yozma ish 

15 

2 

30 

Jami: 

- 

- 

- 

30 

Yakuniy nazorat 

(YaN) 

Yozma ish 

30 

1 

30 

Jami: 

- 

- 

 

100 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

23

4-semestr 

 

Nazorat turi 

 

Nazorat shakllari 

Har bir nazorat 

uchun belgilangan 

maksimal. ball 

 

Nazoratlar 

soni 

Nazorat shakli 

bo’yicha 

belgilangan 

maksimal. ball 

Joriy nazorat (JN) 

1.Laboratoriya  

2 

4 

5 

4 

10 

16 

 

2.Amaliy  

2 

7 

14 

Jami: 

- 

- 

- 

40 

Oraliq nazorat(ON) 

Yozma ish 

15 

2 

30 

Jami: 

- 

- 

- 

30 

Yakuniy nazorat 

(YaN) 

Yozma ish 

30 

1 

30 

Jami: 

- 

- 

 

100 

 

III. O’quv-uslubiy adabiyotlar va elektron ta’lim resurslari ro’yxati 

Asosiy darslik va o’quv qo’llanmalar 

 

№ 

Muallif 

Adabiyot nomi 

Nashr yili 

Adabiyotning 

ARM dagi 

shifri 

Adabiyotning   

ARM dagi 

inventar 

raqami 

 

A.S.Karimov va 

boshqalar 

Elektrotexnika va 

elektronika asoslari 

T.: O’qituvchi, 

1995 

31.21 я 37-45 

У-5186 

5  F.E.Evdokimov 

Umumiy elektrotexnika  T.: O’qituvchi, 

1995 

31.2 я 72 е-16 

У-5205 

 

S.F.Amirov 

 

Elektronikaning nazariy 

asoslari 

T.: Talqin, 

2008 

3121А-48 

U-6833 

 

N.SH.Turdiev 

Radioelektronika 

asoslari 

T.: O’qituvchi, 

1992 

32я 73т-88 

U-4920 

 

A.I.Xonboboev, 

N.A.Halilov 

Umumiy elektrotexnika 

va elektronika asoslari 

T.: 

O’zbekiston 

2000 

31.2 я 73 х-74 

У-5687 

 

N.A.Muslimov, 

YU.K.Jo’raev, 

SH.A.SHaripov, 

U.A.Bozorov 

Maishiy xizmat 

ko’rsatish asboblari va 

mashinalarini ishga 

tushirish, himoya va 

boshqarish elektr 

apparatlari 

T.: IQTISOD-

MOLIYA, 

2007 

31.293-5 м-16 

У-6769 

 

Qo’shimcha adabiyotlar 

1.  N.SH.Turdiev. “Radioelektronika asoslari”, T.: O’qituvchi, 1992 y. 

2.  X.Nig`matov. “Radioelektronika asoslari”, T.: O’qituvchi, 1994 y.   

 

Kafedra mudiri:                                             S.Axmadaliev 

 

 

 

 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

24

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com