O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

birinchi oylarida  harakatlarning rivojlanishi  alohida  ahamiyatga ega. 
      Chaqaloq motorikasi  tug‘ilganidan  boshlab  yetarlicha   tashkiliylikka ega, u  
holatlarni  boshqarishga mo‘ljallangan  ko‘pgina mexanizmlarni  o‘z ichiga oladi. 
Chaqaloqda ko‘pincha  oyoq-qo‘llarining   yuqori harakatchanlik  faolligi  paydo 
bo‘ladi,  bu  kelajakda    koordinatlashgan    harakatlarni    murakkab    majmuini  
shakllanishida    ijobiy    ahamiyatga  ega.  Chaqaloq  bolalarda  qo‘l-oyoqlar  bukilib, 
barmoqlar 
musht 
bo‘lib 
turadi.
 
 
 Bola  hayotining  har  bir  oyi  uning  jismoniy  va  psixik  imkoniyatlarining 
shakllanishidagi  muhim  davrdir.  Ikki,  uch  oylik  bola  ham  yangi  tug‘ilgan 
chaqaloqdan ancha farq qiladi, uch yashar bola esa o‘z taraqqiyoti bilan bir yashar 
boladan  birmuncha  ustun  turadi.          Ilk  bolalik  davrda  bolaning  shaxsi, xarakteri, 
xulq-atvori ma’lum darajada tarkib topadi. Shu sababli bolaning ma’lum davrdagi 
rivojlanishi xususiyatlarini tahlil qilganda, bu rivojlanishning oldingi bosqichlarda 
qanday  bo‘lganligini  bilish  kerak.  Bu  faqat  bolaning  rivojlanish  jarayonini 
takomillashtirish  va  tezlashtirish      uchun  emas,  balki  ana  shu  jarayonning  bola 
kuchiga yarasha va yosh imkoniyatiga mos keladigan bo‘lishini ta’minlash uchun 
ham kerakdir. 
Bola psixikasi taraqqiyotining mana shu ko‘rsatilgan davrlari umuman qabul 
qilingan bo‘lsa ham, bu davrlarni absolyut davr deb hisoblash mumkin emas. Yosh 
davrlariga ajratishda qat’iy chegara yo‘q. U hech kim  yil fasllarining almashinuv 
oyi  va  soatini  ko‘rsata  olmaganidek,  odam  hayotining  davrlari  o‘rtasidagi 
chegarani  ham  aniq  ajratish  mumkin  emas.  Shuning  uchun  yuqoridagi  davrlarga 
ajratishni absolyut deb bo‘lmaydi. 
 
 
 
 

---

52