O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

Tadqiqotchilik  o‘qitish  metodini
  qo‘llashda  andragog    tinglovchi  bilan 
hamkorlikda  hal  etilishi  zarur  bo‘lgan  masalani  aniqlab  oladi,  tinglovchilar  esa 
mustaqil ravishda taklif etilgan masalani tadqiq etish jarayonida zaruriy bilimlarni 
mavjud  bilimlar  orasidan  saralaydilar  va    yetishmayotgan  zaruriy  bilimlarni 
aniqlab  ularni  o‘zlashtiradilar.  Masalaning  yechimi  bo‘yicha  boshqa  vaziyatlar 
bilan  taqqoslaydilar.  Masalani  yechish  davomida  tinglovchilar    ilmiy  bilish 
metodlarini  o‘zlashtirib  tadqiqotchilik  faoliyatini  olib  borish  bo‘yicha  mavjud  
ko‘nikma va  tajribalarini mustaxkamlaydilar. 
Ta’lim  jarayonida  tadqiqotchilik  o‘qitish  metodini  qo‘llashda  andragog  va 
tinglovchi  tomonidan quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:  

---

280 
 
  
Andragog 
 
faoliyatining  
tuzilmasi 
Tinglovchi  faoliyatining tuzilmasi 
-
 
o‘quvchilarga 
o‘quv 
muammosini taklif etish; 
-
 
o‘quvchilar bilan hamkorlikda 
tadqiqot masalasini o‘rnatish; 
-
 
o‘quvchilarning 
ilmiy 
faoliyatini tashkil etish 
 
-
 
o‘quv  muammolarining    amaliy 
mohiyatini anglab olish; 
-
 
tadqiqot  muammosini  andragog  va 
tinglovchi  bilan  birgalikda  o‘rnatishda 
faollik ko‘rsatish; 
-
 
ularni  yechish  usullarini  mavjud 
tajribalariga    asoslangan  va  taqqoslangan 
ravishda topish; 
-
 
tadqiqiy 
masalalarni 
yechish 
usullarini  mustaxkamlash  
  
Evristik  va  tadqiqotchilik  metodlari  tinglovchilardan    ijodiy  xususiyat  kasb 
etuvchi  yuqori  darajadagi  bilish  faoliyatini  tashkil  eta  olish  ko‘nikma  va 
malakalarini  namoyon  etishni  taqozo  etadi.  Buning  natijasida  tinglovchilar 
mustaqil  ravishda  yangi  bilimlarni  o‘zlashtira  oladilar.  Ular  odatda 
tinglovchilarning  mavjud  bilim  va  ko‘nimalarini  hisobga  olgan  holda  ma’lum 
holatlarda qo‘llaniladi. Ushbu metodlar tinglovchilarning o‘z faoliyatlariga doimiy 
ravishda 
 
yangicha 
yondashuv 
bilan 
qarash 
ko‘nikmalarini 
mustahkamlaydi.Chunki kattalar  ta’limini faol joriy etishga yo‘naltirilgan ijtimoiy 
harakat  amalga  oshirilayotgan  mavjud  sharoitda  ushbu  yo‘nalishdagi  loyihalarni 
tayyorlash o‘ziga xos dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib bormoqda.