O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

Ijtimoiy ustanovka tarkibi: 
kognitiv, ijtimoiy ob’ekt haqida tasavvurlar; 
affekt  holatidagi  ob’ektga  hissiy  va  baholash  munosabatini  aks  ettiruvchi 
ta’sirchan; 

---

224 
 
xulq-atvor,  shaxsning  ob’ektga  nisbatan  muayyan  xatti-harakatlarni  amalga 
oshirishga tayyorligini ifodalaydi. 
ustanovkalar darajasi: 
oddiy ustanovkalar- uy sharoitida xatti-harakatni tartibga soluvchi; 
ijtimoiy ustanovkalar- insonning hayotning asosiy sohalariga (kasb-hunar, ijtimoiy 
faoliyat,  sevimli  mashg‘ulotlar  va  boshqalar)  munosabatini  aks  ettiruvchi  asosiy 
ijtimoiy munosabatlar.); 
instrumental funksiya (shaxsni ushbu ijtimoiy muhitning me’yorlari va qadriyatlari 
tizimiga kiritish). 
Ustanovka uch ierarxik darajadagi faoliyatni tartibga soladi: 
semantik-munosabatlar  umumlashtirilgan  bo‘lib,  shaxsning  shaxs  uchun  shaxsiy 
ahamiyatga ega bo‘lgan narsalarga munosabatini aniqlaydi; 
maqsadli-  faoliyatning  nisbatan  barqaror  xususiyatini  aniqlaydi  va  muayyan 
harakatlar va shaxsning boshlangan ishini oxiriga yetkazish istagi bilan bog‘liq; 
operatsion  ustanovka  xuddi  shunday  vaziyatda  sub’ektning  o‘tmishdagi  tajribasi, 
yetarli va samarali xatti-harakatlarning imkoniyatlarini prognoz qilish va muayyan 
vaziyatda qaror qabul qilish asosida vaziyatni idrok etish va talqin qilishga yordam 
beradi.