O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi narziyeva nargiza norkuziyevna

o‘ziningjamiyatdagi  o‘rnini  tobora  chuqur  bilishga  intilishdir.  Bu  kishilarning 

siyosiy,  iqtisodiy,  huquqiy  bilim  saviyalarini  oshirishdir.  Kishilar,  ayniqsa  yoshlar 

ongida  mustahkam  axloqiy  va  ruhiy  tushunchalar,  insonparvarlik  va  demokratik 

qadriyatlarni  qaror  toptirishdir.»  Kadrlar  tayyorlash  sohasidagi  davlat  siyosati 

insonning  intellektual  va  ma'naviy-axloqiy  tarbiyasi  bilan  uzviy  bog‘liq  ravishda 

uzluksiz  ta'lim  tizimi  orqali  har  tomonlama  rivojlangan  shaxsni  tarkib  toptirishni 

ko‘zda  tutadi.  Shaxs  ta'lim  xizmatlarining  iste'molchibi  sifatida  davlat  tomonidan 

---

 

280 

 

sifatli ta'lim va kasbiy tayyorgarlik olishga kafolatlangan. Shaxs ta'lim xizmatlarining 

yaratuvchisi sifetida tegishli malaka darajaani olgach, ta'lim, moddiy ishlab chiqarish, 

fan,  madaniyat  va  xizmat  ko‘rsatish  sohasida  faoliyat  ko‘rsatadi  va  unda  o‘z 

bilimlarini va tajribasini o‘rgatishda ishtirok etadi. Shundan kelib chiqqan holda, oliy 

maktab  oldida  nafaqat  bo‘lg‘usi  mutaxassisning  kasbiy  sifatlari,  balki  uning  shaxsiy 

sifatlarini shakllantirishdek bosh vazifa turadi. Bu vazifa o‘zaro aloqada va yaxlitlikda 

hal  qilinishi  hamda  uning  hal  qilinishiga  oliy  maktabning  barcha  o‘quv-  tarbiya 

jarayoni bag‘ishlanishi lozim. 

2.

 

Shaxs rivojlanishining umumiy qonuniyatlari 

Shaxs  —  muayyan  ijtimoiy  guruhning  vakili  bo‘lgan,  biror  faoliyat  turi  bilan 

shug‘ullanadigan,  atrof-muhitga  ongli  munosabatda  bo‘la  oladigan,  o‘ziga  xos 

individual — psixologik xislatlarga yega bo‘lgan konkret inson. 

Shaxsning  psixologik  xislatlariga  quyidagilar  taalluqli:  xarakter,  temperament, 

qobiliyat,  kuchli  hissiyotlari  va  motivlari,  shuningdek,  psixik  jarayonlarning  kechish 

xususiyatlari  yig‘indisi  (majmui).  Har  bir  kishidagi  bu  takrorlanmas  individual 

xislatlar to‘plami (majmui) undagi barqaror yaxlitlikni vujudga keltiradi. Bu yaxlitlik 

shaxsning  nisbiy  turg‘un  psixologik  qiyofasi  va  boyligi  sifatida  qaraladi.  U  psixik 

holatlar  va  jarayonlarning  to‘xtovsiz  o‘zgarib  turishiga  qaramasdan  saqlanib  qoladi. 

Shuningdek,  shaxsning  psixik  boyligi  shaxsning  yashash  sharoiti  va  ijtimoiy  tarbiya 

jarayonlarida  yuz  berayotgan  o‘zgarishlarning  oqibati  sifatida  ma'lum  darajada 

harakatchanligini hamda o‘zgaruvchanligini saqlab qoladi. 

Shaxs  atrof-muhit,  insonlar  bilan  faol  aloqada  bo‘lish  jarayonida  shakllanadi. 

Shaxs  faolligining  manbai  bo‘lib inson  shaxsiy  ehtiyojlarining ko‘p qirraliligi, u o‘zi 

mansub bo‘lgan jamiyat, jamoa ehtiyojlari hisoblanadi. Murakkab hosila ehtiyojlariga