O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet203/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Progress  (lot.  ðrîgregee  —  ilgarilanma  harakat,  muvaffaqiyat)  — 
quyidan  yuqoriga,  oddiydan  murakkabga  tomon  rivojlanish  taraqqiyotni 
ifodalaydi.  P.  tushunchasi  ―regress‖  tushunchasining  ziddidir.  Olamdagi 
o‗zgarishlarning  ma‘lum  yo‗nalishda  sodir  bo‗lishi  to‗g‗risidagi  tasavvurlar 
qadim  zamonlardayoq  paydo  bo‗lgan.  Ko‗pincha  antik  mualliflar  tarixni 
o‗zgarmaydigan hodisalarning oddiy izchilligidan iborat, umuman, u qadimgi 
―oltin  davrdan‖  keladigan  regressiv  jarayon  (Gesiod,  Seneka)  yoki  bir  xil 
bosqichlarning takrorlanishi(Platon, Aristotel, Polibiy) tarzida tasvirlaganlar. 


 
146 
Xristian  tarixshunosligi  tarixni  muayyan  yo‗nalishida  kechadigan  jarayon 
sifatida  o‗rganadi.  P.  xristian  esxotologiyasidan  emas,  balki  uning  inkor 
etilishidan  kelib  chiqdi.  Eng  avvalo  p.  ilmiy  bilish  sohasida  kuzatildi. 
F.Bekon  va  R.Dekart  o‗tmishga,  orqaga  qarayvermaslik  kerak,  ilmiy  bilim 
olamni olg‗a rivojlantiradi, deb ko‗rsatdilar. P. g‗oyasi ijtimoiy munosabatlar 
sohasiga  ham  (Fyurgo,  Kondorse)  tatbiq  etildi.  Ma‘rifatparvarlik  fal.si  p.ni 
inson aqlidan keltirib chiqardi. Boshqa ratsionalistik oqimlarga ham tarixiylik 
yot  edi.  Ayni  chog‗da  Viko  va  Russo  tarixiy  jarayonning  ziddiyatli 
xarakterga  ega  ekanligini  ko‗rsatdilar.  19-a.  boshlaridagi  romantik 
tarixshunos  ma‘rifatparvarlarning  ratsionalizmiga  qarshi  organik  evolyusiya 
g‗oyasini,  tarixiy  davrlarning  individualligi  va  beqiyosligi  haqidagi  tezisni 
olg‗a surdilar. Lekin bu tarixiylik o‗tmishga qaratilgan edi. Gegel o‗tmishga 
salbiy  munosabatni  ham,  soxta  tarixiylikni  ham  keskin  tanqid  qildi.  Tarixiy 
p.ni  ―mutlaq  ruh‖ning  harakati  sifatida  talqin  etdi.  Uning  tarix  fal.si  sof 
ma‘noda  ―ilohiylikdan‖  iborat  bo‗lib  qoldi.  P.ning  sobiq  markscha-lenincha 
konsepsiyasi  uni  moddiy  ishlab  chiqarish  usuli  b-n  bog‗lab  tushuntirdi. 
Lekin,  bu  naz-ya  ishlab  chiqarish  vositalariga  ijtimoiy  mulkchilikni 
progressning  mutlaq  asosi  deb,  hisobladi.Ijtimoiy  amaliyot  bunday 
qarashning  biryoqlama  va  xato  ekanligini  ko‗rsatdi.  Albatta,  p.da  ishlab 
chiqarish  usulining  roli  bor.  Ammo,  ayni  chog‗da  ma‘naviy  omillarning 
rolini ham nazardan chetda qoldirmaslik kerak. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish