O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti

Ijtimoiy harakat - harakatning o‗ziga xos shaklini, ijtimoiy borliqdagi 
har  qanday  o‗zgarishlar  va  o‗zaro  aloqalarni  ifodalovchi  tushuncha.  I.q. 
ijtimoiy borliqning atributiv va universal xarakteristikasidir. I.q. jamiyatdagi 
moddiy  va  ma‘naviy  jarayonlarni  qamrab  oladi.  Tarixiy  taraqqiyotni 
materializm  nuqtai  nazaridan  tahlil  etuvchi  fay.lar  moddiy  jarayonlarni 
ifodalovchi I.q.ning ustuvorligini qayd etsalar, ularning muxoliflari bo‗lmish 
idealistlar  ma‘naviy  jarayonlarni  ifodalovchi  I.q.ning  hal  qiluvchi  rolini 
isbotlashga 
urinadilar. 
Biroh 
moddiy 
va 
ma‘naviy 
jarayonni 
abstraksiyadagina bir-biridan ajratish mumkin. Real voqelikda ular hamisha, 
qar handay qolatda o‗zaro alohadorlikda bo‗ladilar. Jamiyatning borlih shakli 
sifatida mavjud bo‗lishining asosiy sharti qam shundan iborat. Binobarin, I.q. 
qahida gapirganda nafahat moddiy elementlar orasidagi o‗zaro alohadorlikni, 
nafahat  ideal  reallikdagi  o‗zgarishlarni,  balki  ular  orasidagi  turli 
munosabatlarni qam nazarda tutmoh zarur.