O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

 Badan muzlash holatlari
. Bu hollarda birinchi navbatda qon yurish yo`llari katga 
zarar ko`radi, shuning uchunbirinchi o`rinda qon yurishini ta`minlash kerak. Buning 
uchun muzlagan joy quruq mato yoki rumolcha yordamida qatgiq ishkalanadi. SHuni 
ta`kidlash kerakki, bunday holda qor bilan ishqalash man etiladi. Keyin issiq narsa 
bilan bog’lab qo`yish kerak. Muzlab qolgan barmoqlar yoki oyoqdarni xona 
haroratidagi iliq suvga solish, keyin esa sovuk egan joyni spirt yoki odekalon surtib 
bog’lab qo`yish mumkin. Agar muzlagan joyda pufakchalar hosil bo`lsa ishqalash 
man etiladi va bemor darhol kasalxonaga joylashtirilishi lozim. 
 
Nazorat savollari
1. Vrachgacha birinchi tibbiy yordam deganda nimani tushunasiz? 
2. elektr tokidan jaryuhatlanganda qanday tartibda birinchi yordam beriladi?
 
3. Zaharlanganda qanday tartibda birinchi yordam beriladi?
4. 
Singanda bo`g’imlar chiqqanda, paylar cho`zilgandachi? 
5. Kuyish necha darajaga bo`linadi, kuyganda qanday birinchi yordam beriladi?
6. Qon ketganda qanday taptibda yordam beriladi? 
7. Issik, kuyosh yoki sovuq o`rganda qanday tartabda yordam beriladi? 
9. Ilon va zaxarli hashoratlar chakkanda qanday tartibda yordam beriladi? 
10. Sun`iy nafas berish va yurak massajn qanday tartibda 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

186 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
 
1.
O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. –T.: "O’zbekiston", 2008. 
2.
“Mehnat Kodeksi”. O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari to’plami. –
T.: 2005 y., 37-38 - son.
3.
“Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisining Axborotnomasi. –T.: 2002 y., 1-son.
4.
Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni va xodimlar salomatligining boshqa xil 
zararlanishini tekshirish va hisobga olish to’g’risidagi Nizom. Vazirlar 
Mahkamasining qarori № 286, 06.06.1997, –T.: 1997.
5.
“Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklaridan majburiy davlat 
ijtimoiy sug’urtasi to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari 
to’plami, 2008 y., 37-38-son.
6.
“Ish beruvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish 
to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, –T.: 2009 
y., 16-son. 
7.
“Aholini va hududlarni tabiiy hamda texnogen xususiyatli favqulodda 
vaziyatlardan muhofaza qilish to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisining Axborotnomasi. –T.: 1999 y., 9-son. 
8.
“Fuqaro muhofazasi to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisining Axborotnomasi. –T.: 2000 y., 5-6-son.
9.
“Xavfli ishlab chiqarish obhektlarining sanoat xavfsizligi to’g’risida”gi qonun. 
O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari to’plami. –T.: 2006 y., 39-son.
10.
“Yong’in xavfsizligi to’g’risida”gi Uzbekiston Respublikasi qonuni, 2009.
11.
“Chiqindilar to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari 
to’plami, –T.: 2007 y., 50-51-son. 
12.
“Sanitariya nazorati to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi Qonun 
hujjatlari to’plami. –T.: 2006 y., 41-son. 
13.
“Fuqarolar sog’lig’ini saqlash to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston 
Respublikasi Qonun hujjatlari to’plami. –T.: 2007 y., 40-son. 
14. “Terrorizmga qarshi kurash to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi 
qonun hujjatlari to’plami. –T.: 2004 y., 25-son.
 
15.
Yormatov G‘.Yo. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Aloqachi”, 
2009 yil. – 348 b. 
16.
Yormatov G’. Yo. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. O’quv qo’llanma. -
T.: 2005.
17.
O’. Yo’ldoshev va boshqalar. Mehnatni muxofaza qilish. -T.: Mehnat, 2005. 
18.
Nigmatov I., Tojieyv M. X. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi" 
Darslik.-T.: Iqtisod-moliya. 2011. -260 b. 
19.
Tojiev M. X., Nigmatov I., Ilxomov M. X. «Favqulodda vaziyatlar va fuqaro 
muhofazasi» O’quv qo’llanma. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2005. -195 b. 
20.
G‘oyi’ov H.E. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Yangi asr avlodi”, 2007 yil. – 
264 b. 
21.
Qudratov A. va b.. "Hayotiy faoliyat xavfsizligi". Ma’ruza kursi. “Aloqachi” -
T.: 2005. -355 b. 

---

187 
22.
Bezopasnostg’ jiznedeyatelg’nosti. /Pod.red. Mixaylova L.A. Kiev – Xarg’kov 
– Minsk, 2007. 301 s.
23.
Mikryukov V.Yu. Bezopasnostg’ jiznedeyatelg’nosti. Uch.posobie. Rostov – 
Don. 2006. 
24.
Norxo’jaev A.Q., Yunusov M.Yu. Favqulodda vaziyatlar va muhofaza 
tadbirlari. –T.: „Universitet”, 2001. 
25.
Tojiev M.X., Nigmatov I va b. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro 
muhofazasi". O’quv qo’llanma. –T.: MCHJ., Ta’lim manbai, 2002. -224 b. 
26.
Yunusov M.Yu., Ikromov E.J. Fuqaro muhofazasi - doimiy zarurat. –T.: 
2002. 
27.
Belov S. V. i dr. " Bezopasnosth jiznedeyatelhnosti", "Vqsshaya shkola" , -
M.: 1999.
28.
Spravochnik. Bezopasnosth proizvodstvennqx protsessov. /pod red. Belova S. 
V. , -M.: 1989.
29.
Yunusov B. Rukovodstvo po oxrane truda. T. 2004.
30.
Rasuleva M.A., Yuldoshev O.R. Videoterminallardagi xavfsizlik 
muammolari. -T.: 2004.
 
31.
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tononidan 
2012 yil 26 – dekabrdagi 507 – sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan “Hayot faoliyati 
xavfsizligi” fanidan o’quv dastur.