|
Nazorat savollari
1.
Terrorizm nima va uni kelib chiqish omillari nimadan iborat?
2.
O’zbekiston Respublikasining “Terrorizmga qarshi kurash to’g’risi”dagi
qonunining mazmun mohiyatini tushutiring.
3.
O’zbekiston Respublikasi terrorizmga qarshi kurash bo’yicha qanday
xalqaro kelishuvlarga qo’shilgan?
138
Fuqarolarni favqulodda vaziyatlardan himoya qilish uslublari
va vositalari, ularning xususiyatlari. Favqulodda holatlarda
qutqaruv va boshqa shoshilinch ishlarini tashkil etish
1. Turli FVlarda fuqarolarni himoya qilish vositalari, himoya inshootlari turlari
Aholini shaxsiy himoya vositalari organizm ichiga, teri ustiga va kiyimga
radioaktiv, zaharlovchi moddalarni va bakterial vositalarni tushishidan himoya qiladi.
Himoya vositalari: nafas olish va terini himoya qilish vositalariga bo`linadi.
Nafas olish organlarini himoya qilish vositalariga filtrlovchi va izolyatsiya qiluvchi
protivogazlar, respiratorlar, shuningdek changga qarshi gazmol niqob (PTM 1) va
pahta-dokali bog’ichlar kiradi.
Nafas olish organlarini yakka himoyalash vositalarini tasnifi rasm-8 da
keltirilgan.
Terini himoya qilish vositalariga maxsus izolyatsiya qiluvchi kiyim, himoya
fil’trlovchi kiyim kiradi. Dushmanning bostirib kirish xavfi tug’ilganda barcha aholi
shaxsiy himoya vositalari bilan ta’minlanishi kerak. Tuzilmalarni shaxsiy tarkibi,
ishchi va xizmatchilar shaxsiy himoya vositalarini o`z ob’ektlarida aholi esa uy
boshqarmalari orqali olishadi.
Nafas olish organlarini himoya qilish vositalari:
1) protivogazlar: filtrlovchi va izolyatsiya qiluvchi. Filtrlovchi protivogazlarni
(rasm-11.10) ishlash prinsipi nafas olinadigan havoni har hil zararli qo`shimchalardan
oldindan tozalashga asoslangan. Filtlovchi protivogazlarga GP-5(a); GP-5 m va GP-
4u va boshqalar tegishli.
Filtrlovchi protivogazlar havoni tozalaydi, shuning uchun uglerod oksididan
himoyalanish uchun qo`shimcha patron ishlatiladi.
Izolyatsiya qiluvchi protivogazlar (IP-4, IP-5, IP 46, IP 46 M) nafas olish
organlarini, ko`zni, yuz terisini havodagi barcha zararli moddalardan
tozalashga
mo`ljallangan. Bu protivogazlarni havoda kislorod yetishmaganligida
ishlatiladi. Bu
protivogazlar regeniratsiya patronida nafas olish uchun havo kislorod bilan
boyitiladi.
2) respiratorlar (rasm-11.12), changa qarshi gazmol niqob (rasm-11.13) va
pahta-dokali bog’ich (rasm-11.14).
Eng keng tarqalgan R-2 respirator bo`lib, u nafas olish organlarini radioaktiv
va tuproq changidan va bakterial vositalar ta’siridan himoya qilishda ishlatiladi.Keng
tarqalgan sanoat respiratorlarini tavsiflari jadval 11.4. da keltirilgan.CHangga qarshi
gazmol niqob (PTM-1) va pahta-dokali og’iz nafas olish yo`llarini radiokativ chang
va bakterial vositalardan himoya qilishda ishlatiladi.
Zaharlovchi moddalardan ular himoya qilmaydi. PTM-1 ikki qismdan iborat:
niqob korpusi va bog’ich.Pahta-dokali bog’ich aholi tomonidan mustaqil
tayyorlanadi.
139
Rasm - 8. Filtrlovchi protivogazlar:
a – umum harbiy protivogazi; b – GP-5 protivogazi: 1-filtrlovchi-chang yutuvchi
quti; 2-shlem niqob; 3-ko`zoynaklar; 4-klapan qutisi; 5-ulovchi trubka; 6-protivogaz
sumkasi; 7-terlamaydigan plyonkalar solingan quti.
Rasm - 9. R-2 respiratori:
1-yarim niqob; 2-nafas olish klapanlari;
3-nafas chiqarish klapani; 4-burun qisqichi;
140
5-boshqa taqiladigan tasma.
Rasm - 10. PTM-1 changa
qarshi gazmol niqobi:
1-niqob korpusi; 2-oynaklar;
3-bog’ich; 4, 5-rezinali tasmalar;
6-pastki bog’ich.
Rasm - 11. Paxta-dokali bog’ich:
a – umumiy ko`rinishi; b – taqilish.
Terini himoya qilish vositalari:
Terini izolyatsiyalovchi himoya vositalari rezinalashtirilgan materialdan
tayyorlanadi va odamlarni zararlangan hududlarda ko`p vaqt davomida
bo`lganlarida,zararlanish o`choqlarida degazatsiya, dezaktivatsiya va dezinfektsiya
ishlarini bajarish vaqtida foydalaniladi. Izolyatsiyalovchi himoya vositalariga L-1
Yengil himoya kostyumi, himoya kambizoni va kostyumi va umum harbiy himoya
komplekti tegishli.Terini filtrlovchi himoya vositasi. Bu komplekt terini zaharlovchi
modda,shuningdek radioaktiv chang va bakterial vositalardan himoya qiladi.Terini
oddiy himoya vositalari - barcha aholini himoya vositasi hisoblandai.
Bunga odatdagi kiyimbosh (plash, palto, kapyunshon, qo`lqop va boshqalar)
kiradi.
141
SHunday qilib, terini himoya qilish vositalari odam terisini ZM, RM va
bacterial vosita parlari va tomchilaridan, shuningdek butunlay alfa-zarrachalardan
himoya qiladi.
Tibbiy himoya vositasiga shaxsiy AI-2 aptechkasi kiradi. U jarohat olinganda
va kuyishda o`z o`ziga va boshqalarga yordam berishga, shuningdek ZM, bakterial
vositalarni va ionizatsiya qiluvchi nurlarni ta’sirini kamaytirishda ishlatiladi.
Shaxsiy himoyaga qarshi paket tomchili suyuq ZM tanani ochiq joylariga yoki
kiyimga tushganida zarasizlantirish uchun ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
