O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va geografiya fakulteti kimyo kafedrasi nuritdinov Azimjon Qayum o’g’lining

Laklarning xossalari
I.1-jadval

Markasi	Rangi (yodometrik shkala bo’yicha)	3-darajasigacha qurish vaqti, soat, ko’pi bilan	Qovushqoqligi, B3-4 bo’yicha	Eng maqbul parda hosil qilish uchun material sarfi, g/m^3
		20^oC haroratda
ГФ-166	Och rang; to’qlik darajasi 400 dan ortiq emas	48	40-60	100-120
ПФ-283	To’qlik darajasi 300 dan ortiq emas	36	40-60	100-120
ПФ-170	To’qlik darajasi 300 dan ortiq emas	72	40-60	110
ПФ-171	376	48	60-80	100
(morskoy) A; B	Qora	24,32 (B uchun)	72-120	70
XC-76	Rangsiz	3	20	350
XB-784	7 dan to’q emas	1	20-35	200
ЭП-730	15 dan to’q emas	1 dan ortiq emas(150^oC haroratda 5-darajaga qurishi uchun)	11-14	--

Bo’yoqlar
Bo’yoqlar deb mayin maydalangan pigmentlar va to’diruvchilarning parda hosil qiluvchi moddalar eritmalari bilan ma’lum nisbatdagi aralashmasiga aytiladi. Parda hosil qiluvchi moddaning xiliga qarab bo’yoqlar yelimli, moyli, emulsion, emalli va boshqa bo’yoqlarga bo’linadi.
Parda hosil qiluvchi moddalar eritmasiga pigmentlar qo’shilganda, u qoplamaga pigmentlar rangiga bog’liq bo’ladigan xiralik va rang beradi. Pigmentlar qoplamalarning boshqa xossalarini ham o’zgartiradi.
Odatda bo’yoqlarning himoya xossalari sof parda hosil qiladigan laklarning himoya xossalaridan ancha yuqori turadi. Bo’yoqlarning himoya xossalari anorganik pigmentlar qo’shib oshiriladi.
Bo’yoqlar va ular hosil qilgan qoplamalar qator talablarga javob berishi kerak. Yaxshi quyiluvchanligi, tez qotishi, yaxshi adgeziyalanishi va tashqi ta’sirlarga chidamli bo’lishi kabi xossalardan tashqari, ular ma’lum rangga, qattiq zarralarning (pigment va to’ldiruvchilarning ) disperslik darajasiga, yuqori darajada berkituvchanlikka va uzoq vaqt saqlanish kabi xossalarga ham ega bo’lishi kerak.