O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik qurilish instituti

Mikrokontroller protsessorlarining buyruqlar tizimi.
Har qanday mikroprotsessor tizimidagi kabi mikrokontroller protsessorining buyruqlar tizimi ham to‘rtta asosiy buyruqlar guruhini o‘z ichiga oladi.

• 
  axborotlarni uzatish buyruqlari;
  
• 
  arifmetik buyruqlar;
  
• 
  mantiqiy buyruqlar;
  

Zamonaviy mikrokontroller ko‘pchiligida shuningdek portlarning (registrlar) razryadlarini bog‘liq bo‘lmagan holda boshqarishni joriy etish uchun bitli boshqarish buyruqlar guruhi inobatga olingan (bul yoki bitli protsessor). Bitli protsessor buyruqlarining mavjudligi dasturni boshqaruvchi kod hajmining va ularni bajarish vaqtini jiddiy kamayishiga imikrokontrolleron beradi.
Qator mikrokontroller shuningdek kontroller resurslarini boshqarish buyruqlar guruhini ajratib ko‘rsatadilar, ularni kiritish/chiqarish portlarini ish tartibini sozlash, taymerni boshqarish va h.k. ishlatiladi. Zamonaviy mikrokontroller ko‘pchiligida kontrollerning ichki resurslari axborotlar xotirasida aksini topadi (yoziladi), shuning uchun resurslarni boshqarish maqsadida axborotlarni uzatish buyrug‘i ishlatiladi.
Mikrokontrollerning sinxronizatsiyalash sxemasi.
Mikrokontroller sinxronizatsiyalash sxemasi markaziy protsessorning buyruqlar siklini va shuningdek ichki magistral bo‘ylab axborot almashuvini amalga oshirish uchun sinxronizatsiya signalini hosil qilishni ta’minlaydi. Markaziy protsessorning bajarilishiga qarab buyruqlar sikli o‘z tarkibiga bittadan bir nechtagachan (4 - 6) sinxronizatsiya taktlarini oladi. Sinxronizatsiya sxemalari yana shuningdek mikrokontroller taymerlarini ishlashi uchun zarur bo‘lgan vaqt belgilarini ham hosil qiladilar. Sinxronizatsiya sxemasining tarkibiga kerakli ketma-ketlikda sinxrosignallarni xosil qiluvchi chastota bo‘luvchilari kiradi.

2.2. Kontrollerlarning xotira turlari, registr va steki.
Mikrokontrollerlarda asosiy uch turdagi xotira ishlatiladi. Dasturlar xotirasi
doimiy xotira qurilmasi (DXQ) bo‘lib, u dasturiy kodlarni (buyruqlarni) va konstantalarni saqlash uchun mo‘ljallangandir. Uning qiymatlari dastur bajarilishi
davomida o‘zgarmaydi. Axborotlar xotirasi dastur bajarilish davomida o‘zgaruvchilarni saqlash uchun mo‘ljallangan bo‘lib, u operativ xotirani tashkil etadi. mikrokontroller registrlari – xotiraning bu turi o‘z tarkibiga protsessorning ichki registrlarini va tashqi qurilmalarni boshqarish uchun mo‘ljallangan registrlarni (maxsus vazifali registrlar) oladi.