O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik qurilish instituti

Kontrollerlarning tarmoq majmuasi
Tarmoq DTM lari barcha sanoat tarmoqlaridan ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish uchun juda keng miqyosida qo’llaniladi. Mazkur sinfdagi DTM ning minimal tarkibi quyidagi komponentlarning bo’lishini nazarda tutadi:

• 
  kontrollerlar to’plash;
  
• 
  bir nechta operatorlarning displeyli ishchi stantsiyalari;
  
• 
  kontrollerlarni bir-biri bilan va kontrollerlarni ishchi stantsiyalar bilan biriktiruvchi tizimli (sanoat) tarmog’i.
  

Har bir tarmoq majmuidagi kontrollerlar, odatda bir-biridan tez ishlashi, xotira hajmi, zaxiralash bo’yicha imkoniyatlari, atrof muhitning turli xil sharoitlarida ishlash qobiliyati, kirish-chiqish kanallari soni bilan farq qiluvchi bir qator modifikatsiyaga ega. Bu tarmoq majmuasidan turli xil texnologik ob’ektlar uchun foydalanishni yengillashtirishda, chunki kontrollerlarni avtomatlashtirilgan ob’ektning ayrim elementlariga va nazorat xamda boshqarishning turlari vazifalariga moslab yanada aniq tanlab olishga imkon beradi. Displeyli ishchi stantsiyalar (operator pultlari) sifatida deyarli har doim odatdagi yoki sanoatda ishlab chiqarilgan, ko’pincha ikki xildagi klaviaturalar (an’anaviy alfavitli-raqamli va maxsus vazifali) hamda katta ekpanga ega bo’lgan bir yoki bir nechta monitorlar bilan jixozlangan shaxsiy kompyuterlardan foydalaniladi.
Sanoat tarmog’i turli xil tuzilishga ega bo’lishi mumkin: umumiy shinali, xalqasmon, yulduzcha, u ko’pincha o’zaro takrorlagich va marshrutizatorlar bilan bog’langan segmentlarga bo’linadi. Xabarlarni uzatishga qat’iy talab qo’yiladi: ular kafolatlangan holda adresatga yetkazib berilishi, yuqori ustuvorlikdagi xabarlar uchun esa, masalan, avariyalar to’g’risida ogohlantiruvchi xabarlar uchun ham xabarlarni uzatishning ko’rsatilgan muddatini ta’minlash lozim. DTM ning bu sinfida fazoning katta sohasida taqsimlangan ob’ektlarni avtomatlashtirish uchun mo’jallangan kontrollerlarning tarmoq majmuasining telemexanik turi ajratib olinadi.