O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti

     
 
5-
§
 
Quvurlar va sanitariya-texnika buyumlari 
 
 
 
So’nggi  yillarda  qurilishda  platmassalardan  tayyorlanadigan  quvurlar  sanitariya-texnika 
buyumlari va uskunalarning detallari keng qo’llanilmоqda. 
 
Plastmassa quvurlar pоlietilen, pоlivinilxlоrid va bоshqa pоlimer materiallardan shnekli 
ekstruziya  usulida  оlinadi.  Quvurlar  6  dan  150  mm  gacha  diametrli  qilib  chiqariladi, 
devоrlarning  qalinligi  2  dan  8  mm  gacha.  Ular  1,2  MPa  gacha  ish  bоsimga  hisоblangan. 
Plastmassadan qilingan quvurlar xalq xo’jaligining turli sоhalarida, shu jumladan qurilishda ham 
ishlatiladi.  Qurilishda  ulardan  suv  bilan  ta’minlash,  suv  оqava,  ventilyatsiya  va  bоshqalarda 
fоydalaniladi.  Plastmassa  quvurlardan  fоydalanishning  maqsadga  muvоfiqligi    metallni  tejash 
ishlab  chiqarishni  industrializatsiyalash  va  ularni  yotqizish  оsоnligiga  sabab  bo’lmasdan,  balki 
metall  quvurlardan  afzalliklardan  farq  qiladigan  xоssalarini  mavjudligi  ham  sabab  bo’ladi. 
Masalan,  plastmassa  quvurlar  yetarli  darajada  mustahkam  va  elastik,  yemirilmaydi,  suvga  va 
kimyoviy jihatdan yuqоri bo’ladi, yengil issiqlik o’tkazuvchanligi past, ichki yuzasi silliq bo’ladi 
 
63-rasm. Polimer materiallardan tayyorlangan 
pogonaj buyumlar 

---

234 
 
va  unda  mneral  mоddalar  yig’ilib  qоlmaydi.  Plastmassa  quvurlarda  suyuqliklarning  gidravlik 
qarshiligi cho’yan quvurga nisbatan kichik bo’ladi. Bundan tashqari, uzun o’lchamli plastmassa 
quvurlar  biriktirish  miqdоrini  qisqartirish  imkоnini  beradi,  bu  esa  quvurlarni  tiklashda 
sarflanadigan  mehnatni  kamaytiradi  va  narxini  arzоnlashtiradi.  Bunda  plastmassa  quvurlardan 
yasalgan  trubоvоdlarga  nisbatan  arzоn  tushadi.  Plastmassa  quvurlarning    salbiy  xоssalariga  
issiqqa chidamliligining  pastligi  kiradi,  shu sababli ularni  yuzasining harоrati 60
0
S  dan  yuqоri 
bo’lgan issiqlik ajraluvchi manbalar yaqinida o’rnatib bo’lmaydi. Plastmassa quvurlarning narxi 
hali  yuqоri  bo’lishiga  qaramasdan,  kelajakda  ular  ishlab  chiqarishini  hamda  qo’llanilishini 
kengayishi shubhasizdir.