O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti yerusti transport tizimlari

Nazorat uchun savollar.
l.Qaror qabul qilish jarayoni qanday basqichlardan iborat?
2. Standart va nostandart qarorlar qanday qabul qilinadi?
3. Boshqarishda samaradorlik ko’rsatkichi qanday guruh omillarga bo’linadi?
4. Tabaqalashning mantiqiy (aprior) usuli nimalardan iborat?
5. Mantiqiy tabaqalashning ustunliklari va kamchiliklari nima?
6. Aprior ranjirlash uslubi mazmuni nima?
7. Aprior ranjirlash nima?
8. Aprior ranjirlashni qanday kamchiligi bor?
7- mavzu. Servis korxonalarida xizmatni tashkil qilish
O’quv reja:
7.1. Servis korxonalarida xizmatni tashkil qilish.
7.2. Servis korxonalarining farqlanish jihatlari.
7.3.Buyurtmalarni qabul qilish, avtosalonlarni, tayyorlash, buyurtmalarni
joylashtirish jihatlari.
7.1. Servis korxonalarida xizmatni tashkil qilish
.
Aholi avtomobillariga TXK va JT avtomobilga texnik xizmati ko’rsatuvchi
korxona ucun quydagi hujjatlar ishlatiladi:
-texnik holatga xavsizlik talablari, tekshirish usullari;
-karbyurator avtomobillardan chiqadigan zaharli gazlar me`yorini o’lchash usuli
xavfsizlik talablari;
-yengil avtomobillarni sotish oldi tayyorgarligi;
- avtomobillarga TXK korxonasida me`yorlangan texnik, tashkiliy va texnologik
hujjatlar avtoservis korxonasi uchun majburiy.
Avtomobilning egasi avtomobilni TXK korxonasiga buyurtma oldindan telefon
orqali yozdirib qo’yadi. Avtomobillarga TXK shahobchasida avtomobilga
buyurtmani rasmiylashtirish, uni bajarilishini hisobga olish, topshirishni
rasmiylashtirish tegishli hujjat orqali amalga oshiriladi.
Avtomobillariga TXK va JTni bajarmoqlikka buyurtmalar avtomobil egasi
tomonidan yozma xat beriladi.
Buyuritmachining buyurtmasi avtomobillarga TXK korxonasi tomonidan
bajarishga buyurtma-naryad bilan qabul qiladi. Buyurtma-naryadda TXK va JT

---

bo’yicha ishlar ro’yxati, zarur ehtiyot qisimlar va buyurtmaning bajarilish muddati
ham ko’rsatiladi. Shunigdek qabul qilish topshirish akti tuziladi.
Buyurtmalar qabul qilinadigan joyda quydagi materiallar osib qo’yiladi:
- avtomobillarga TXK shahobchasida ko’rsatiladigan xizmatlarning qoidasi;
- avtomobillarga TXK shahobchasi va buyurtma- stolining ish tartibi;
- bajariladigan ishlar va xizmatlar ro’yxati;
- avtomobillar ishlab chiqarish zavodining kafolot majburiyati;
- buyuritmani rasmiylashtirishda hujjatlarni to’ldirish shakllarining namunasi;
- korxona manzilgohi va telefon raqami;
- buyurtmalar qabul qilishdagi tezkor ma`lumotlar;
Barcha yuqorida keltirilgan ishlar va jarayonlarni avtomatik informatsion
boshqarish maqsadga muvofiq.
Ehtiyot qisimlar bilan ta`minlash tizimining sifatli va samaradorli faoliyat
ko’rsatishlari bir qator ko’rsatkichlar bilan ifodalanadi:
- yetishmaydigan ehtiyot qisimlar hajmi;
- buyurtmalarni bir bor so’ralishidanoq ta`minlanish miqdori;
- buyurtmalarni tezda va rejali bajarilish vaqti;
- xizmat birligiga to’g’ri keladigan zaxiradagi ehtiyot qisimlarning solishtirma
qiymati.
Avtomobillariga TXK korxonalarida xizmat ko’rsatishning ilg’or shakllari
“obunali” xizmat hisoblanadi. Bunda avtomobillariga TXK korxonasi va avtomobil
egasi orasida harakatdagi prsqurantning belgilangan bahosi bo’yicha xizmat uchun
1 yil muddat davomida to’lanadigon shartnoma tuziladi. Korxonadagi ishlarni
tashkil etish va hisobga olish uchun ishlatiladigan xujjatlar birlamchi va jamlangan
guruhlarga bo’linadi.
Birlamchi xujjatlar xo’jalik operatsiyalarining takomillashtirishda tuziladi,
masalan, buyurtmachi avtomobilni avtomobillarga TXK korxonasiga
topshirayotganda, extiyot qisimlar olayotganda va shunga o’xshashlar. Ishlab
chiqarish jarayonini boshqarish uchun tavsiya etilgan xujjatlarning shakli, ularning
to’ldirilish tartibini ko’rib chiqamiz. Buyurtma olish uchun TXK va JT ni
o’tkazishga talabnoma asos bo’ladi. U esa usta-qabul qiluvchi va ishlab chiqarishni
tayyorlovchi ustalarda bo’ladi. Talabnoma uch nusxada qabul qiluvchi va
buyurtmachi tomonidan to’ldiriladi, bittasi ishlab chiqarishning buyurtma-
naryadiga qo’shib qo’yiladi va keyinchalik buxgalteriyaga yuboriladi. Buyurtma-
naryad qat`iy hisobot blankasidir, tasvirchi (usta qabul qiluvchi)da bo’lib hisobda
turadi, mashinkada, kopirka (qoraqogoz) orqali to’rt nusxada bosiladi. (7.1-jadval).
7.1-adval.