O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti yerusti transport tizimlari

Yuk tashishda
: mijoz tomonidan berilgan TTN asosida tkm, tonna,
(soatbay uchun mash soat) umumiy yurilgan yo’l, bajarilgan qatnovlar soni
aniqlanadi, bunga asosan ish haqi hisoblanadi, kunlik hisobotlar tuziladi.
Avtobuslar bilan y’olovchi tashishda
: yo’l varaqasiga ishlov berish
natijasida: kunlik umumiy ishlangan vaqt, umumiy yo’l, qilingan qatnov, shundan
grafikga rioya qilingan qatnov, keltirilgan daromad, tashilgan yo’lovchi soni,
yurilgan yo’lovchi km.
Yengil taksida y’olovchi tashishda
: yo’l varaqasiga ishlov berish
natijasida: kunlik umumiy ishlangan vaqt, umumiy yo’l, to’lovli yo’l, keltirilgan
daromad, yo’ldan foydalanish koeffitsenti aniqlanadi, Bu ko’rsatkichlarni rejasiga
solishtirib holatga baho beriladi. Ko’rsatkich bajarilmagan avtosaf, brigada,
xaydovchi muhokama qilinadi va unga qoloqlikni tugallash muddati belgilanadi.
Bu vaziat davom etsa ayibdorni ishda qolish va qolmasligi aniqlanadi.
Liniyadagi xarakatdagi tarkibni ish samaradorligini oshirish uchun quyidagi
muolajalar amalga oshiriladi.
1. Yuk tashishda: samarali yo’nalishlar(mayatnikli, aylanma, sirtmoqli) tuziladi, yuk
ko’tarish qobiliyatidan foydalanish koeffitsienti oshiriladi, bajariladigan ishlar
barcha sharoitni hisobga(yo’l holati: yo’lsiz yo’l va turli kategoriyadagi yo’llar)
olgan holda me`yorlahtiriladi, tariflar belgilanadi, tashish masofasi o’lchanadi.
Yuk tashish ob`ektdagi yuklash tushirish mexanizmi unumdorligiga xarakatdagi
tarkib soni mos keltiriladi.
2. Avtobuslar bilan y’olovchi tashishda: yo’lovchi oqimi, kunlik umumiy
ishlangan vaqt, umumiy yo’l, qilingan qatnov, shundan grafikga rioya qilingan
qatnov, keltirilgan daromad, tashilgan yo’lovchi soni, yurilgan yo’lovchi km. Bir
kilometr uchun keltirilgan daromad yuklamasi aniqlanadi va bu xarajatlar bilan
topish kerak bo’lgan hisobdagi daromad yuklamasiga solishtiriladi. Agar yo’nalish
zararga ishlasa unda yo’nalish qayta ko’rib chiqilib takomillashtiriladi, shunigdek,
avtobus qatnayotgan yo’nalishdagi yo’lovchilar oqimi o’rganiladi hamda
xaydovchilari daromad rejasiga o’zgartirish kiritiladi.
3. Yengil taksida y’olovchi tashishda: Bir to’lovli km, mijozda bir soat
bekor turish, bir chiqib tushishlar uchun kira xaqi hisoblab chiqiladi kunlik
umumiy ishlangan vaqt, umumiy yo’l, to’lovli yo’l, keltirilgan daromad, yo’ldan
foydalanish koeffitsenti aniqlanadi. Bu tashishdagi holat o’rganilib ijara uslubida
(quruq, qisman resursli, to’liq resursli) ish tashkil qilish maqsadga muvofiqdir.
Shunday qilib liniyadagi boshqarishni tashkil etishda asosan har doim y’o’lovchi
haq degan shiyor bo’yicha ish yuritiladi.
Avtouyushma
tashkil qilishdan maqsad turli mulkchlikdagi transportlarni
bir korxonaga yig’ib ularni ma`lum yo’nalishda yuk va yo’lovchi tashishda
faoliyat ko’rsatishini ta’minlashdan iboratdir. Avtouyushma yuk va yo’lovchi
tashishga moslashgan bo’lishi mumkin. Uning nizomi va bankda xisob raqami

---

bolib ma’lum yo’nalishdagi joyga joylashadi. Masalan:
«Andijon shaxar oldi
avtobuslar xarakati» mas’uliyati cheklangan jamiyati «ASHOAX» MCHJ. Jamiyat
manzilgoxi: Andijon shaxri, A.Temur shox ko’chasi 20-uy.