O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti



Download 2,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/132
Sana13.06.2022
Hajmi2,16 Mb.
#665105
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   132
Bog'liq
3.УУМ Узбекистон фойдали усимликлари

Ginkgo biloba
ginkgodoshlar oilasidan, O’zbekiston sharoitida balandligi 
15—18 

(vatanida 40—50 m) ga yetadigan ikki uyli daraxtdir. SHoxlari ikki xil 
bo’ladi: uzun o’suvchi shoxchalar, bularda barglar birin-ketin joylashgan, (qisqa 
meva beruvchi shoxchalar, bularda barglar to’p-to’p bo’ladi. Barglari 
yel’ig’ichsimon, yirik, uzunligi 10 
sm 
va eni 10—12 
sm, 
chetlari tekis, bir oz egri-
bugri, barg bandining uzunligi 10—12 
sm. 
Ginkgo may — iyun oylarida gullaydi. 
Gullari mayda va ko’rimsiz. Mevasi Oktabr — noyabrg’ oylarida pishadi. Mevasi 
chopziq, tuxumsimon, olxo’ri mevasiga o’xshash qo’lansa hidli. Ginkgo o’zining 
yaltiroq-yashil va yirik barglari bilan bahor va yoz fasllarida o’ziga xos chiroyli 
manzara hosil qiladi. U hozirgi vaqtda tabiiy holda Xitoyda o’sadi. Madaniy holda 
esa Qora dengiz sohilida, Zakavkaze, Ukraina, Moldaviya, O’zbekiston, Tojikiston, 
chet el mamlakatlardan Xitoy, Yaponiya, Angliya va boshqa mamlakatlarda 
o’stiriladi. Ginkgo bundan 90—100 yil muqaddam Samarqandga va 1926 yili esa 
Toshkentga keltirilgan. U urug’idan yaxshi unadi. Mevasi kuzda yig’ib olinib, 
yaxshilab quritiladi. Danagini bahorda va kuzda ham ekish mumkin. Ginkgo tuproq 
tanlamaydi. Uni xovlilarga, bog’larga, xiyobonlarga ekib ko’paytirish mumkin. U 
ekilgandan to yaxshi rivojlanib olguncha ko’p suv talab etadi. SHuning uchun uni 
tez-tez sug’orib turish kerak. Bir yilda ko’chatlarning bo’yi 20—25 
sm 
ga yetadi. 
Ginkgo 2000 yil yashaydi. Hozir uning ikki tupi Toshkent shahrida Ulyanov 
ko’chasi, 17 uyda va bir tupi Samarqand shahridagi Samarqand universiteti 
biologiya fakulg’tetining hovlisida o’smokda. 
Magnoliya
magnoliyadoshlar oilasidan, O’zbekiston sharoitida bo’yi 8—10 

ga, vatanida 25—30 m yetadigan daraxtdir. O’rtacha shoxlanadi. Bargi oddiy, 
tuxumsimon, bahzan nashtarsimon ko’rinishda, qalin, seret yaltiroq, uzunligi 10—
16 sm, eni 6—10 sm, chetlari tekis. Barglari qishda to’kilib ketadi. U barg 
chiqarmasdan oldin gullaydi. Guli o’tkir hidli bo’lib, diametri 12 
sm 
ga yetadi. 
Tojibargi 9 ta, gulqo’rg’oni tojibargiga o’xshash, uzunligi 5—6 
sm. 
U mart oyida 
gullab, iyul — avgust oylarida mevasi pishadi. Mevasi ko’kimtir, tsilindrsimon, 
uzunligi 6—8 
sm. 
Magnoliya denudataning faqat bir tupi Toshkentda o’sadi. 
Ularning urug’idan, ayniqsa, ko’chat qilib o’tqazish orqali ko’paytirish mumkin. U 
Toshkentga tuprog’i bilan olib kelib o’tqazilgan. Ular juda tuproq tanlaydigan, nozik 
o’simlikdir. Magnoliyalarning asl vatani Xitoy, Yaponiya, Koreya va SHimoliy 
Amerikadir. Magnoliyalar turkumidan 70 tur bo’lib, uning 20 tasi SHimoliy 
Amerikada, 50 tasi Janubi-SHarqiy Osiyoda, 3 tasi Toshkentda va 12 tasi boshqa 
joylarda (ko’pi Zakavkazeda) o’sadi. U gulining tuzilishi jihatidan magnoliya 
denudataga o’xshab ketadi. Bu tur Toshkentga bundan 90—100 yil muqaddam 


35 
tuprog’i bilan olib kelib o’tqazilgan. Magnoliyalar turli tuproq sharoitiga tez 
moslasha olmaydi. Uni ko’paytirish ancha qiyin. O’zbekiston Fanlar 
akademiyasining Botanika bog’ida uning turlarini ekib ko’paytirish ustida olib 
borayotgan tajribalar yaxshi natija bermoqda. 

Download 2,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   132




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish