O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat kaferdrasi «tasdiqlayman»

Avtoreferat
- referatning xususiy bir qo’rinishi bo’lib, o’tkazilgan ilmiy ishga 
siqiq tavsif - tadqiqot mavzusining aniq nomi, hajmi, tuzilishi, o’tkazilgan tajriba, 
jadvallar, diogrammalar, suratlar, ilovalar, yakuni ixchamlashtirilib bayon qilinadi. 
Ularning tuzilishi, mazmunining ifodalanishiga ixtisoslashtirilgan ilmiy kengashlar 
tomonidan tavsiya qilingan nizomlarning talablari asos qilib olinadi. 
Ilmiy maqola
tadqiqotchining jismoniy madaniyat, jismoniy tarbiya va 
sportga oid tadqiqotidagi rivojlantirilayotgan muayyan muloxazalari va ilmiy 
fikrlarining xajman chegaralangan ilmiy asaridir. Undagi xar bir g’oya o’zining 
bazaviy asosiga ega bo’lishi, muammoning nazariy va metodikasiga oid 
munozarali masalalarini ochib berishi, asoslashi, axborot tarzida umumlashtirishi 
ham mumkin. 
Monografiya
- yunoncha so’z bo’lib, “monos” yakka, “grafo” yozaman 
degan ma’noni beradi. Bitta mavzu yoki muammo har tomonlama o’rganilgandan 
so’ng bir yoki bir necha muallif tomonidan yakka yoki hamkorlikda o’rganilgan 
mavzuga doir manbalar, tarixiy materiallar, shaxsiy, hamkorlikdagi kuzatuvlarning 
natijalari, foydalanilgan adabiyotlarning bibliografik ko’rsatkichlari, bajarilgan ish, 
uning gipotezasining isbotiga oid ilmiy, nazariy fikrlar bayon qilinadigan ilmiy 
yoki nazariy asardir. Monografiya muallifiga (mualliflariga) alohida talablar 
qo’yiladi. 
Dissertatsiya
- lotincha so’z, muloxaza, tadqiqot degan ma’noni ifodalaydi, 
magistr akademik darajasi va fan doktori ilmiy darajasini olish uchun yakunlangan 
ilmiy tadqiqot ishini sohaning maxsus ilmiy kengashida himoya qilingandan so’ng, 
uning qarori asosida DAK qayd qilingan ilmiy darajalarni berilganligini e’lon 

---

301 
qiladi. 
Taqriz
- lotincha so’z bo’lib, “kuzatish”, “tekshirish” degan ma’noni beradi. 
Yozma shakldagi maqola tarzida ilmiy maqolalar, monografiya, darslik, 
dissertatsiya, ilmiy ishlar yoki ilmiy anjumanlar uchun tayyorlangan maqolalar va 
boshqalar tahlilining siqiq hajmdagi ifodasidir. Taqrizchi muallif tadqiqoti 
bo’yicha yangiliklari, ahamiyatga molik fikrlari, ishning g’oyaviy-nazariy darajasi, 
ilmiy qimmatini ochish, baholash bilan birga, tadqiqotning qimmatini oshirish 
uchun e’tibordan chetda qolgan tomonlarini ham ochib berishi lozim. 
Xronometraj
- “Xrono” - vaqt, “metr” – o’lchov demakdir. Bunda harakatni 
bajarish uchun sarflangan foydali va foydasiz vaqtga qarab natija tahlil qilinadi. 
Masalan, 800 metrga yugurishda har bir 100 metr uchun sarf bo’lgan vaqt yoki 
dars, trenirovka mashg’ulotining boshidan ohirigacha mashg’ulot zichligini 
aniqlash maqsadida mashg’ulotning asosiy vaqti samarasiga baho berish uchun 
xronomerlashdan foydalaniladi.