O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik qurilish instituti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI


OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


NAMANGAN MUHANDISLIK - QURILISH INSTITUTI

“SANOATNI AXBOROTLASHTIRISH” FAKUL’TETI

“INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” KAFEDRASI

“AXBOROT BOSHQARUV TIZIMLARINI INSTRUMENTAL VOSITALARI” FANIDAN

2-Mustaqil ishi

Bajardi: 17-IAT-19 guruh talabasi

Tursunxo’jayev.M

Qabul qildi: E. Imomnazarov
Namangan - 2022 yil
Mavzu: Loyixalangan mikrkontrollerli tizimni tekshirish usullari va vositalari.

Reja:

1. 
   Mikrkontroller
   
2. 
   Mikrkontrollerli tizimni tekshirish usullari
   
3. 
   Loyixalangan mikrkontrollerli tizimni tekshirish usullari va vositalari.
   
4. 
   Xulosa
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati
   

1. 
   Mikrkontroller
   

Mikrokontroller nima va nima uchun kerak
Mikrokontroller(ingl. Micro Controller Unit, MCU) elektron qurilmalarni boshqarishga mo`ljallangan mikrosxema. Odatdagi mikrokontroller o`z ichiga protsessor va priferiya uskunalari, OX(operativ xotira) va DX(doimiy xotira) olishi mumkin. Oddiy masalalarni bajara oladigan yakkakristalli komputer deb atash ham mumkin. Zamonaviy elektronikani mikrokontrollerlarsiz tasavvur qilib bo`lmaydi.
Mikrokontrollerlarni oddiy mikroshemalardan farqi, ular ichiga ishlashini belgilab beradigan dastur yuklanmagan bo`lsa hech narsaga yaroqsiz kristal bo`lagiga aylanib qoladi, shu bilan birga mikroprotsessorlardan farqi yagona kristalda ishlashga tayyor tizim joylashtirilgan. Mikroprotsessor ishlashi uchun tashqi hotira, boshqa uskunalar bilan ma`lumot almashih uchun ma`lum priferiyalar ulanishi kerak, mikrokontroller tarkibida esa asosiy zarur bo`ladiga modul va uskunalar mavjud.
Uskunalarda ixtisoslashgan mikrosxemalar o`rniga mikrokontroller qo`llashning avzalligi, tashqi elementlar soni kamligi(bazi hollarda umuman tashqi elementlar ulamasa bo`ladi), uskuna ishlashiga talablar o`zgarganida sxemotexnikasi deyarli ozgarmasligi va mikrokontroller tarkibidagi dasturni o`zgartirish bilan masala yechilishi, natijada yakuniy uskuna narxi arzonligida.
Mikrokontrollerlarda doyimiy hotira sifatida EEPROM dan foydalaniladi. Doyimiy hotiraning hususiyati shundaki mikrokontroller o`chirilgandaham EEPROM hotirasiga yozilgan ma`lumot o`chmaydi. Bu imkoniyat uskuna rostlamalarini, ishlash jurnalini va boshqa uzoq vaqt saqlanishi kerak bo`ladigan ma`lumotlarni saqlash uchun kerak bo`ladi.
Avval mikrokontrollerlarni o'rganing.Masalan,Atmel kompaniyasinig Avr mikrokontrollerlarini

2. 
   Mikrkontrollerli tizimni tekshirish usullari
   

Mikrokontroller bitta mikrosxemadagi (bitta chipda) butun mikroprotsessor tizimidir. Ushbu mikrosxema barcha turdagi elektron qurilmalarni boshqarish va ko'plab funktsiyalarni bajarish uchun mo'ljallangan. Elektron qurilmalar o'rtasidagi o'zaro ta'sir mikrokontrollerga o'rnatilgan dasturga muvofiq amalga oshiriladi.

3. 
   
   
4. 
   

Bizning saytimizda ko'pincha Arduino mikrokontrolleri va uning Arduino Due ko'rinishidagi eng ilg'or versiyasi haqida suhbat bo'ladi.
Mikrokontrollerlar turli xil elektron va elektr bloklarini boshqarish imkonini beradi. Qoidaga ko'ra, mikrokontrollerlar yolg'iz ishlamaydi, balki birlashtirilgan (bir qismni butunga birlashtirish jarayoni) har xil bo'lgan sxemaga kiritilgan. tashqi qurilmalar(monitorlar, klaviaturalar, turli sensorlar va boshqalar).
Mo''jizalar deyarli bir vaqtning o'zida Jek Kilbi (Texas Instruments) va Robert Noys (Firechild Semiconductors) tomonidan 1958 yilda ixtiro qilingan. Sanoat ishlab chiqarish faqat 70-yillarning boshlarida boshlangan. Birinchi protsessor (8080) 1974 yilda chiqarilgan. U 1969 yilda Intel 4040 nomi bilan ixtiro qilingan, ammo faqat 1974 yilda tijorat ishlab chiqarilishi boshlangan.
Yagona mikrosxemali mikrokompyuterlarning paydo bo‘lishi boshqaruv sohasida EHMni avtomatlashtirishning ommaviy qo‘llanilishi davrining boshlanishi bilan bog‘liq. Ehtimol, bu holat "nazoratchi" atamasini aniqladi (inglizcha kontroller - regulyator, boshqaruv moslamasi). Mahalliy ishlab chiqarishning keskin kamayishi va asbob-uskunalar, jumladan, hisoblash texnikasi importining ko'payishi munosabati bilan "mikrokontroller" (MC) atamasi foydalanishdan "bir chipli mikrokompyuter" atamasini almashtirdi. Yagona chipli mikrokompyuter uchun birinchi patent 1971 yilda American Texas Instruments kompaniyasining muhandislari Maykl Kokren va Gari Bunga berilgan. Ular bir chipga nafaqat protsessorni, balki kiritish-chiqarish moslamalari bo'lgan xotirani ham joylashtirish g'oyasining ajdodlaridir. 1976 yilda Amerikaning Intel kompaniyasi i8048 mikrokontrollerini chiqardi. 4 yil o'tib, 1980 yilda Intel quyidagi mikrokontrollerni chiqardi: i8051. Muvaffaqiyatli periferik qurilmalar to'plami, tashqi yoki ichki dastur xotirasining moslashuvchan tanlovi va maqbul narx ushbu mikrokontrollerning bozordagi muvaffaqiyatini ta'minladi. Texnologiya nuqtai nazaridan, i8051 mikrokontrolleri o'z davri uchun juda murakkab mahsulot edi - kristallda 128 ming tranzistor ishlatilgan, bu 16 bitli i8086 mikroprotsessoridagi tranzistorlar sonidan 4 baravar ko'p edi.

3. 
   Loyixalangan mikrkontrollerli tizimni tekshirish usullari va vositalari.