O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Zararlantirish o‘tkazish usullari
Dezaktivatsiyalanuvchi muhitning agregat holatiga ko‘ra dezaktivatsiya 
o‘tkazish usullarini quyidagi usullarga ajratish mumkin (5.18-jadval):
-suyuqliksiz; 
-suyuqlikli;
-aralash usullariga bo‘linadi. 
5.18-jadval. Zararsizlantirish (dezaktivatsiya)ning asosiy usullari 
Suyuqliksiz 
Gaz (havo) bosimi bilan 
Changni so‘rib olish bilan 
Ifloslangan qatlamni sidirib olish bilan 
Ifloslangan yuzani to‘sib qo‘yish bilan 
Suyuqlikli
Bosim ostida yo‘naltirilgan suv bilan 
Zararsizlantiruvchi eritma bilan 
Ko‘pikli 
Artish bilan 
Aralash 
Bug‘ 
Zararsizlantiruvchi eritma 
Sorbentlarni ishlatish 
Topshiriq 
1-variant 
1. Joylarni germetiklash tartibi.
 
2. Teri qoplamalariga sanitar ishlov berish.
 
2-variant 
1. Dezaktivatsiya tushunchasi. 
2. Zararsizlantirish (dezaktivatsiya)ning asosiy usullari. 
Izoh:
Ushbu topshiriqni bajarishda guruh jurnalining toq nomeridan o’rin olgan 
talabalar birinchi variantdagi topshiriqni, jurnalning juft nomeridan o’rin olgan 
talabalar ikkinchi variantdagi topshiriqni bajaradilar. 

---

207
AMALIY MASHG‘ULOTI № 14 
Mavzu: 
Radiatsiyaviy avariya to‘g‘risida xabar (signal) berish.
 
Mashg’ulot maqsadi. 
Talabalarga radiatsiyaviy avariya to‘g‘risida xabar 
(signal) berish tizimi to’g’risida tushuncha berish. 
Radiatsiyaviy avariya – 
uskuna nosozligi, xodimlar (personal)ning xatti-
harakatlari (harakatsizligi), tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlar 
tufayli kelib chiqqan, fuqarolarning belgilangan me’yorlardan ko’proq nurlanish 
olishiga yoki atrof muhitning radioaktiv ifloslanishiga olib kelishi mumkin 
bo’lgan yohud olib kelgan ionlashtiruvchi nurlanish manbai ustidan 
boshqaruvning izdan chiqishidir. 
Radiatsiyaviy avariya sodir bo‘lganda odamlarni kam zarar ko‘rishi asosan 
ularningt o‘z vaqtida xabardor bo‘lishiga bog’liq. Aholini xabardor qilishda