Oʻzbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat

Tarmoqdan o‘rnatish uchun tarmoq kartasi va kabel.
Windows XP ni o‘rnatish masteri mavjud qurilamalrni avtomatik tarzda tekshiradi va mumkin konfliktlar xaqida habar beradi.
Windowsa XP ni yuklovchi kompakt-disklar orqali o‘rnatishda kompyuter BIOS i CD/DVD-ROM orqali yuklashga ruhsat bergan bo‘lishi kerak. Buni BIOS orqali sozlash mumkin. Zamonvaiy kompyuterlarda CD/DVD-ROM orqali yuklash sozlangan bo‘ladi.
Keling, Windows XP Professional ni CD/DVD-ROM orqali o‘rnatishni ko‘rib chiqamiz:
Yuklovchi CD/DVD diskni CD/DVD-ROM ga qo‘yamiz va kompyuterni qayta yuklaymiz. Agar BIOS da CD/DVD-ROM orqali yuklashga ruhsat berilgan bo‘lsa kompyuter CD/DVD diskdagi sistema orqali yuklanadi. Bunda foydalanuvchiga WIndowsni o‘rnatuvchi master dan tashqari turli hil utilitalar, ya`ni qattiq disk bilan, BIOS bilan, parollar bilan ishlovchi utilitalar, antiviruslar, arxivatorlar, navigatorlar ni ishlatish mumkin.
Taxminan quyidagi rasmda berilgan holatdagidek:
.
2-Windowsni o‘rnatuvchi masterni yuklaymiz. Bunda kompyuterda dinamik yuklanish jarayoni sodir bo‘ladi:
3- Shundan so‘ng o‘rnatishnign ilk bosqichlari boshlanadi. Bunda litsenziya kelishivi ekranda chiqadi, F8 bosildi. Bazi disklarda litsenziya kelishuv qismi olib tashlangan bo‘lishi ham mumikin.

Operatsion sistemalarning rivojlanishi foydalanu-vchining turli talablari asosida xotirada kam joy egallaydigan, kompyuter ichki resurslarini optimal boshqaradigan va bir vaqtda bir necha xil dasturlarning ishlashini ta`minlay oladigan sistemalarning yaratilishiga olib keldi. Natijada 1990 yilda WINDOWS 3.0 dasturlar tizimi yaratildi. Uning asosiy afzalligi bir vaqtda bir nechta dasturlar bilan ishlash imkoniyatidir. WINDOWS 3.0 to'la jadval rejimda ishlashi foydalanuvchining kompyuter bilan muloqatini engillashtirdi. Lekin u MS-DOS operatsion sistemasi boshqaruvida ishga tushirilishi sababli mustaqil operatsion sistema emas, balki grafik muxit sifatida tan olindi.
1995 yilning sentyabr oyida IBM PC kompyuterlari uchun ishlab chiqilgan WINDOWS-95 birinchi grafik operatsion sistema bo'ldi.
"WINDOW" inglizcha so'z bo'lib, o'zbekchada "oyna", "lavha" deb, WINDOWS so'zi esa "oynalar", "lavhalar" deb tarjima qilinadi. Mazkur sistemaning boshqalardan farqli tomoni shundaki, uning yordamida bir vaqtda ham matnli, ham grafikli, ham hisob-kitobli, ham turli boshqaruv dasturlarini ishlatish imkoniyati mavjud. Shu bois uni gohida integrallashgan sistema, deb ham ataydilar. Foydalanuvchi uchun barcha qulayliklarga ega bo'lgan bunday operatsion sistemaning yaratilishi jadallik bilan texnik qurilmalarni rivojlanishiga va shaxsiy kompyuterlarni keng omma tomonidan qo'llanilishiga olib keldi. WINDOWS dasturining o'zi qisqa vaqt ichida bir necha variantda yaratildi. 1998-yilning yozida yaratilgan WINDOWS-98 yuqori darajadagi ishonchliligi, bezagining yaxshilanganligi, o'z-o'zini "tuzatish" va rivojlantirish uchun maxsus vositalari mavjudligi bilan ajralib turadi. Kompyuterlarning jadallik bilan rivojlanishi va operatsion sistemalarga qo'yilayotgan talabning ortib borishi 1999 yil oxiriga kelib WINDOWS-2000 operatsion sistemasining yaratilishiga olib keldi. U kompyuter resurslaridan yanada to'laroq foydalanish imkonini berdi.
Foydalanuvchining ixtiyoriga ko'ra WINDOWS sistemasi tarkibiga boshqa dasturlarni ham kiritish mumkin. Xozirda WINDOWS sistemasi tarkibida ishlashga mo'ljallangan juda ko'p maxsus dasturlar majmuasi yaratilgan va yaratilmoqda. Masalan Microsoft Office dasturlar tizimi ixtiyoriy korxona ish yuritishida foydalananadigan hujjatlarni tayyorlash, turli xisob-kitob ishlarini va boshqa o'nlab amallarni bajarish imkonini beruvchi dasturlarni o'z ichiga oladi. WINDOWS sistemasining afzalliklaridan yana biri shundaki, u bir muxitda ishlaydigan dasturlar o'rtasida ma`lumot almashinishi va uning sifatli bo'lishini ta`minlaydi.
Windows 7 operatsion tizimi 2009-yilda ishlab chiqarilgan bo'lib sotuvga 2010-yilning 22-oktabrida chiqarilgan.
U dizayn buyicha Windows VISTAdan va tezlik buyicha Windows XP dan o'zib ketdi. "7" soni Microsoft Windows korporatsiyasini yangi Operatsion tizimi ekanligini bildiradi. Windows 7 ni o'rnatish haqida gapiradigan bo'lsak ushbu maqolani printerdan chiqarib olib qo'llanma sifatida ishlatishingiz tavsiya qilinadi.
Windows 7 operatsion tizimini texnik talablari:
Xar qanday dasturni kompyuteringizga o'rnatishdan oldin uning texnik talablari bilan tanishib chiqishingizni maslaxat bergan bo'lardim. Bu ayniqsa OT o'rnatguncha muhim ahamiyatga ega. Windows 7 OT ni to'liq talablari bilan mana bu yerda tanishishingiz mumkin.
Qisqacha (odatdagi) talablar:

• 
  x32 yoki X64 razryadli protsessor. Ish chastotasi 1 Gigagers (1GHh) yoki undan yuqori;
  
• 
  1GB (x32 uchun) yoki 2 GB (x64 uchun) operativ xotira (OZU);
  
• 
  16 GB (x32 uchun) yoki 20 GB (x64 uchun) vinchesterda bo'sh joy;
  
• 
  Videokarta DirectX 9 WDDM 1.0 versiyasi bilan yoki undan yuqori.
  

O'RNATISH:
Agar sizda XP yoki Vista o'rnatilgan bo'lsa siz uni windows 7 ga yangilasangiz buladi, buning uchun o'rnatguncha «Обновление» ga bosing. Lekin biz kerakli fayllaringizni kerakli joyga saqlab quyib xammasini 0 dan o'rnatishingizni maslaxat beramiz.Diskni kompyuterga qo'yib, kompyuterimizga perezagruzka beramizda diskni birinchi bo'lib o'qitamiz. Keyin disk kompyuterga kerakli fayllarni tashlab olayotganini kuramiz. Keyin esa kerakli tilni tanlashni so'raydi (agar disk Rossiyadan chiqqan bulsa rus tilini avtomatik tarzda tanlaydi)
Navbatdagi oynada bilga kelishuv shartlarini tasdiqlashni taklif qilinadi. Galochkani quying va davom etib ketavering
Chiqqan oynada bizga 2 ta variant berishadi. Birinchi variant xaqida yuqorida aytgandik. Buning uchun bir necha soat vaqt ketadi. Xozirgi xolatda biz «Полная установка» ga bosamiz

Keyingi oynada biz kerakli yana bir savolga javob topamiz:
Vinchesterda yangi bo'lim ochish yoki uni bo'laklarga bo'lish
Odatda vintni biz 2 bo'lakga bo'lamiz: 1-bo'lakka tizim bilan bog'liq fayllarni saqlaymiz. 2-bo'lakka esa bizga kerakli faylar (qo'shiqlar, videolar, xujjatlar va boshqalar)ni saqlaymiz. Chunki keyinroq tizimga zarar yetganda qaytadan windows o'rnatishimizga to'g'ri kelganda noqulayliklar tug'ilishi yoki bulmasa fayllar o'chib ketmasligi uchun. Demak davom etamiz. Agar sizning qattiq diskingiz qismlarga bo'linmagan bo'lsa «Полная установка» bo‘limiga kirganimizdan keyin quyidagi oyna ochiladi

Yangi bo‘lim ochish uchun biz «Настройка диска» ga bosamiz. Yangi oyna ochiladi va qismlarga bulish uchun qushimcha variantlar chiqadi. Kerakli xajmni ko‘rsatib «Применить» ga bosamiz.
Eng pastda esa biz yaqinda xosil qilgan bo‘limimiz ko‘rinib turadi. Unga esa unchalik xam chiroyli bulmagan nom berilgan: «Незанятое место на диске» Endi esa windows 7 ni o'rnatish boshlandi hisob buning uchun «незанятом месте» ga bosib «Создать» ga bosamiz. Keyin yangi bo'limimizni hajmini kiritib «Применить» ga bosamiz. Keyin esa windowsni qaysi bo‘limga o'rnatishni tanlab «Далее» ga bosamiz.
O'rnatish vaqtida sizning kompyuteringiz bir necha bor o'chib yonadi (perezagruzka). Sizga bu jarayonda ishtirok etmasdan sizning ismingiz suralguncha kutib turishingizni maslaxat beraman. DIQQAT! Qandaydir sababga ko'ra o'rnatish juda uzoq vaqtga cho'zilsa a ekran o'zgarishsiz tursa amallarni qaytadan bajarishingizni maslaxat beraman.
Keyingi oynada siz operatsion tizimni aktivlashtirish uchun regstratsiya kodingizni kiritishingiz kerak. U sotib olgan diskingizni qutisini ustida yoki diskni ustida buladi. (O'zi xamma firmalar kabi Microsoft koorporatsiyasi xam dasturlarini sotish uchun chiqaradi lekin bizlar noqonuniy usul bilan foydalanib urganib qolganmiz, sotib olish xayolimizga xam kelmagan bulsa kerak) Agar siz litsenziyani sotib olmagan bulsangiz va demo versiyadan foydalanmoqchi bulsangiz katakni bush qoldiring va avtomatik aktivlashtirishdan galochkani olib kani olib quyamiz. Biz endi tizimni xavfsizligini sozlash oynasiga tushamiz. Xamda windows avtomatik yangilanishini xam belgilaymiz. Diqqat xar oyda yangilanish uchun bir necha yuz megabayt trafik ketadi. Agar sizda internet unchalik yaxshi bulmasa yangilashni maslaxat bermayman. Siz esa «Отложить решение» ga bosing.
Keyingi oynada sizga sot belbog'i (Часовой пояс) tanlash imkoni bor. Bizni mintaqa uchun "GMT +5 Tashkent" ni tanlash maqsadga muvofiq buladi. «Далее» ga bosamiz. Keyingi qadamda siz brandmauerni sozlashga kirasiz. Brandmauer - Tarmoqdan ximoyalanish uchun yaratilgan dasturdir. Bu dastur sizni xakerlar xujumi va boshqa xildagi zararlovchilardan ximoyalaydi. Agar siz kompyuterni uyda ishlatsangiz "Домашняя сеть" ni tanlangva jarayon tugashini oxirigacha kuting.
Endi esa kutilgan lahzalar keldi - Sizning kompyuteringizda o'z qo'lingiz bilan o'rnatgan Windows 7 operatsion tizimi ishga tushadi! Avtomatik tarzda o'rnatilgan dasturlarni siz puskdan ochib ko‘rsangiz buladi.

7-Ma’ruza. Mavzu: Disklarga xizmat ko‘rsatuvchi dasturlar: shikastlangan fayllar va disklarni tiklash Arxivlashtirish dasturlari.

Reja

1. 
   CD va DVD kompakt disklariga fayllar ko‘chirish.
   
2. 
   Disklarga xizmat ko‘rsatuvchi dasturlar: shikastlangan fayllar va disklarni tiklash, disklarni fragmentatsiyasini bekor qilish, ularning ishini tezlashtirish.
   
3. 
   NERO tizimi va uning imkoniyatlari. Turli formatdagi disklarga fayllar ko‘chirish.