Oʻzbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat

Ms Dos Operatsion Tizimi. Mustaqil ravishda ham, WINDOWS operatsion tizimi tarkibida ham qo‘llaniladi.
MS DOS ning asosiy tarkibny qismlari:
• Kiritish-chiqarish bazaviy tazini (BIOS — Basic Input Output System);
• Operatsion tizimning yuklovchisi (boshlang‘ich yuklash dasturi Boot Record);
• Kengaytma bloki BIOS (IBMBIO. COM fayli yoki unga o‘xshashlar);
• DOS bazaviy bloki (IBMDOS. COM fayli yoki unga o‘xshashlar), uni ko‘pincha uzulishlarni qayta ishlash bloki deb ataladi;
• To‘g‘rilangan ichki makrobuyruqlarni o‘z ichiga olgan buyruqli processor
(COMMAND. COM dasturi) (servis va xizmat ko‘rsatish
qims dasturlari, fayllarga xizmat ko‘rsatiladigan ko‘p qims dasturlar);
• Tizim konfiguraciyasi fayli (CONFIG. SYS buyruqlar to‘plani);
• Jarayonlarni avtoyuklash fayli (AUTOEXEC. BAT buyruqlar to‘plani).
MS DOS bilan birgalikda DOS ga rasniy kirmaydigan, tizimning resurslari bilan ishlashni engillashtiradigan Tashqi makrobuyruqlar va servisli utilitalar va Tashqi qurilmalarning drayverlarini yuklaydigan fayl ham etkazib beriladi.
«Amaliy dasturlar paketlari» atamasi turli murakkablikdagi va belgilanishdagi dasturlar majmuasiga nisbatan qo‘llaniladi. Oldin ta’kidlanganki, amaliy dastur bo‘lgan dasturiy mahsulot va amaliy dasturlar paketlari o‘rtasida aniq chegarani o‘tkazish mumkin emas. Dasturlar paketlarining borgan sari ko‘proq soni ishlab chiqilishi bilan dasturlar paketi ostida tushinish kerak bo‘lgan yangi ta’riflar paydo bo‘lgan.
Zamonaviy qarashlarga ko‘ra, amaliy dasturlar paketlari - bu masalalarning belgilangan sinfini yechish uchun hamkorlikdagi dasturlarning majmuasidir. Amaliy dasturlar paketlari hamisha ham dasturlashda va ham ushbu amaliy dasturlar paketlarini qo‘llash bilan yechiladigan masalalar kiruvchi sohadagi belgilangan malakadagi foydalanuvchilarga mo‘ljallangan.
Amaliy dasturlar paketlarini tashkil qiluvchi dasturlarni birga bo‘la olishligi ularda o‘zaro foydalanish imkoniyatini, boshqaruvchi ma’lumotlar va axborot massivlaridan foydalaniladigan tuzilmalarning umumiyligini bildiradi. Bundan tashqari amaliy dasturlar paketlariga mustaqil dasturiy mahsulot sifatida, amaliy alohida turi sifatida qarash kerak.
Ta’rifdan kelib chiqqan holda amaliy dasturlar paketlarining quyidagi umumiy xususiyatlarini ajratish mumkin.
- Paket bir necha dasturiy birliklardan iborat bo‘ladi.
- Paket masalalarning belgilangan sinfini yechish uchun mo‘ljallan-gan.
- O‘z sinfi doirasida paket belgilangan universallikka ega, ya’ni ushbu sinfdagi barcha yoki deyarli barcha masalalarni yechishga imkon beradi.
Paketda ko‘zda tutilganlardan aniq imkoniyatlarni tanlab olishga imkon beruvchi boshqaruv vositalari ko‘zda tutilgan. Paket qo‘llanishning aniq shartlarini sozlashga yo‘l qo‘yadi.
Paket u yaratilgan tashkilot doirasida undan foydalanish imkoniyatlarini hisobga olish bilan ishlab chiqilgan va dasturiy mahsulotga umumiy talablarni qanoatlantiradi.
Hujjatlar va paketni qo‘llash usullari paket tomonidan yog‘iladigan masalalarga tegishli bilimlar sohasidagi malakaning belgilangan darajasiga ega foydalanuvchiga mo‘ljallangan.
Amaliy dasturlar paketlari masalalarining belgilangan sinfini yechish uchun mo‘ljallanganligi sababli, paketning vazifaviy belgilanishi haqida gapirish mumkin.