O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti pedagogika nazariyasi va tarixi

Korrektsiya-hayotiy chekinishlarga uchragan bolalar va o'smirlar bilan olib boriladigan amq faoliyatdir. Bir qator olimlar:R.S. Nemov, D. V. Olshanskiy, G. Broyer, G. Matteslar: “Pedagogik korrektsiya-tarbiya jarayonida yoshlaming ma’naviy-ma'rifiy sohalardagi oldindan yo'l qo'yilgan nuqsonlami bartaraf etish jarayonidir” l- deb hisoblaydilar. N. V. Kuzmina bu jarayonni: «Korreksiyalash jarayoni-o'quvchilaming ongiga, his-tuyg'ulariga ta'sir etuvchi va turli ijobiy qobiliyatlarim shakllantimvchi faoliyat turidir1» -deb tavsiflaydi. Korreksiyalash ta’sirida o'quvchi-yoshlaming g'oyaviy, axloqiy, irodaviy, estetik xislatlari shakllanadi, tabiatga, jamiyatga ilmiy qarashlari tizimi tarkib topadi, jismoniy kuch-quwatlari mustahkamlanadi va shu bilan birgalikda tarbiya masalalan amalga oshiriladi. Korrektsiya jarayonida yoshlarda jamiyatning shaxsga qo'yadigan axloqiy talablariga muvofiq keladigan xulqiy malaka va odatlari hosil qilinadi. Bunga erishish uchun o'quvchining ongiga (ta'lim jarayonida), hissiyotiga (darsda va sinfdan tashqari ishlarda), irodasiga (faoliyatni uyuShtirish, xulqni idora qilish jarayonida) tizimli va muntazam ta'sir etib boriladi. Demak, pedagogik diagnostika va korrektsiya jarayonida bulardan birortasi (tafakkuri, ongi, hissiyoti, irodasi, qarashlari) e'tiboidan chetda qolsa, maqsadga erishish qiyinlashadi. «Muayyan bir maqsadga qaratilgan tarbiya jarayonining mohiyati va vazifalari tarbiyachi tomonidan rejalshtiriladi va tartibga solinadi2» - deb yozadi Fleyk Xobson «Razvitiye rebyonka i yego otnosheniye s okrujayushimi» nomli asarida Uning fikricha, muayan hislatlarni tarbiyalash yoki yo'qotish uchun xizmat qiluvchi manbalar izlab topiladi va belgilangan maqsad uchun xizmat qiladigan nazariy va amaliy manbalami qaysisini va qaerda ishlatish rejalshtiriladi. Bunday reja asosida olib borilgan tarbiya mohiyati ta'lim - tarbiya tizimini, jamiyat va insonlaming intellektual va jismoniy faoliyatini tashkil qiladi. Demak, pedagogik diagnostika va korrektsiya jarayoni ham reja asosida, tizimli va maqsadli olib borilsa, komil insonni tarbiyalashdek asrlardan ben azaliy orzuni amalga oshirish istiqbollari kengayadi. Uzluksiz ta'lim tizimida pedagogik diagnostika va pedagogik konektsiya ishlari metodik jihatdan to'g'ri yo'naltirilganda jamiyaming har bir a’zosi ongiga milliy istiqlol g'oyalarini singdirishda, mafkuraviy immunitet hosil qilishda, o'quvchilaming o'zligini anglashlanda, vatanparvarlikni, millatlararo totuvlikni, diniy bag'rikenglikni, tolerantlikni shakllantirishda hamda komil insonga xos bo'lgan fazilatlami: sofdillik, to'g'riso'zlik, adolatparvarlik, sahovatlilik, or-nomuslik, tantilik va boshqa sifatlarni tarkib toptirishda ijobiy samara beradi. Pedagogik tashxislash va yoshlaming xulqidagi nuqsonlami korreksiyalash masalalari bugungi kunda salmoqli ahamiyatga ega bo'lib borishi mustaqil O'zbekistonning har tomonlama rivojlanishidan, jamiyat a'zolanning ma'naviyma'rifiy hayotida paydo bo'lgan muammolarini hal etilayotganidan dalolatdir.

2.