O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

6-mavzu. Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi kuruk moddalar miqdorini aniqlash 
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari:
Klaster, Insert, munozara, test. 
Ishdan maqsad: 
Konservalardagi va boshqa mahsulotlardagi kuruk moddalar 
miqdorini aniqlash metodikalarini o’rganish. 
Kerakli jixoz va reaktivlar:
shisha tayokchali byukslar, kuritish shkafi, analitik torozi, 
eksikator, refraktometr. 
Uslubni moxiyati shundan iboratki, namunani ma’lum kismini ogirligi uzgarmay 
kolguncha kuritib, boshlangich va so’nggi ogirligini farkiga karab mahsulotdagi namlik 
miqdori aniqlanadi. 
Kuritilgan kopkokli va shisha tayokchali byukslari analitik torozida tortiladi va unga 10 
g kuruk qizdirilgan kumdan solinadi, yana 0.001 g aniqlikkacha tortiladi. Kopkokni byuksga 
quyib kum bilan kuritish shkafiga solinadi va uzgarmas ogirlikkacha qizdiriladi, byuksni olib 
kopkogini yopib, eksikatorga solinadi, sovitiladi va ogirligi ulchanadi. Shundan so’ng 
tayyorlangan shisha, tayokchali kumli byuksga 5-6g maydalangan mahsulot solinadi va 
0.001g aniqlikda tortilib, so’ngra kopkogini ochib kuritish shkafiga 100-105
0
S da 4 soat 
davomida kuritiladi. Namuna ogirligi uzgarmay kolgunicha kuritiladi. Kaytadan kuritish 2 
soat davomida olib boriladi. 
Tajriba natijalari jadvalda yoziladi va analiz kilinadi. Xisoblash quyidagi formula 
asosida olib boriladi. 
Cqq
3
-q
1
/ q
2
-q
1
100% 
Bu erda; q
1
- byuksni tayokcha bilan boshlangich ogirligi,
q
2
- idishni kuruk mahsulot bilan ogirligi, g
q
3
-idishni xul mahsulot bilan ogirligi, g 
Butun kuritish jarayoni 6-8 soatni talab kiladi. Agar ogirligi ortib keta boshlasa, keyingi 
kuritishlarni tuxtatib, oxirgi ulchovdagi ogirlikni uzgarmas ogirlik deb kabo’l kilinadi.