O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti


Kasal mollar go’shtlari va ulardan foydalanish imkoniyatlari



Download 2,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/373
Sana06.02.2022
Hajmi2,02 Mb.
#434061
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   373
Bog'liq
oziq-ovqat mahsulotlari ekspertizasi

 
Kasal mollar go’shtlari va ulardan foydalanish imkoniyatlari.
Mollarni go’shtga 
so’ygandan keyin hayvonning kasalliklar bilan kasallanish darajasiga qarab go’shtlar uch toifaga 
bo’linadi: 
iste’molga yaroqli, shartli ravishda iste’molga yaroqli (bunday go’shtlarga iste’mol qilishdan 
oldin issiqlik ishlovi berilishi kerak), iste’molga yaroqsiz. 
Hayvonlarda uchraydigan kasalliklar invazion kasalliklar va infekstion kasalliklarga 
bo’linadi. 
Invastion kasalliklarga finnoz va trixinellaz kiradi. Finnoz kasalligi asosan yirik shoxli 
mollarda va cho’chqalarda uchraydi. Bu kasalliklarni asosan parazitlar chaqiradi. Go’sht 
finnozini oddiy ko’z bilan ham ko’rish mumkin. U qo’ng’ir-oq rangli tiniq pufakcha holida 
bo’ladi. Shakli ko’pincha ovalsimon yoki yumaloq bo’ladi. Finlar tashqi tomondan muloyim 
biriktiruvchi to’qima bilan qoplangan bo’ladi. Qoramollarda finlar asosan yurak, bo’yin 
muskullarida, shuningdek muskul tolalari orasida, o’pkada, yog’ to’qimalarida, cho’chqalarda 
esa til, yurak, bel muskullarida hamda bosh miyada joylashgan bo’ladi. 
Bunday go’shtlar iste’mol qilinganda inson oshqozonida uzunligi 2 m dan 10 m gacha 
bo’lgan lentasimon qurt-soliter hosil qiladi. 


56 
Agar go’shtning 40 sm
2
yuzasida 3 tagacha finlar bo’lsa kuchsiz zararlangan, 5 tadan 
ko’p bo’lsa kuchli zararlangan go’shtlar deb ataladi. Kuchli zararlangan go’shtlar iste’molga 
yaroqsiz hisoblanadi.
Kuchsiz zararlangan go’shtlarni muskullari orasida –12
0
S harorat bo’lgancha sovutib, 
kuchli tuzlab va 20 kun mobaynida saqlab, uzoq muddat qaynatib iste’mol qilinadi. 
Trixinellaz – eng xavfli kasalliklardan sanalib, insonga go’sht orqali yuqishi mumkin. 
Trixinellazning chaqiruvchilari trixenallalar hisoblanadi, bu kasallik ko’pincha cho’chqalarda 
uchraydi. Cho’chqa tanasida trixinellar asosan oyoq diafragmasida uchraydi. Shu sababli 
trixinellazga tekshiruv o’tkazilganda cho’chqaning ikki oyog’i diafragmasidan namuna olinadi. 
Shuningdek, trixinellar til, bel, bo’yin muskullarida uchraydi. Trixinelloskopiya qilinganda 24 
kesimidan atigi bitta trixinella topilsa ham, bu go’sht texnik utilizastiyaga jo’natiladi. Infekstion 
kasallliklarga sil, brustellez, kuydirgi va boshqa kasalliklar kiradi. 
Sil kasalligi go’shtga so’yiladigan hamma chorva mollarida uchraydi. Ko’pincha molning 
o’pkasi sil kasalligiga chalinadi. 
Oriq mollarning ichki organlaridan birortasi sil kasalligiga chalingan bo’lsa, bunday 
go’shtlar yo’q qilib tashlanadi. Molning organlari va to’qimalari kasallanish darajasining qaysi 
bosqichida bo’lishidan qat’iy nazar to’g’ridan-to’g’ri iste’mol qilinmasdan texnik utilizastiyaga 
jo’natiladi. 
Mol tanasining semizligi yuqori bo’lgan holatlarda agar ichki organlardan faqat bittasi 
silga chalingan bo’lsa bunday go’shtlarni 120
0
S da ishlov berib so’ngra ovqatga ishlatsa bo’ladi. 
Brustellez kasalligi yirik shoxli mollar, cho’chqa, ot va quyonlarda uchraydi. Bu 
kasallikni brustellellalar chaqiradi va ular suyaklarni , bo’g’inlarni, suyak moylarini jarohatlaydi. 
Bu kasallikni chaqiruvchilari hayvon organizmiga ovqatlar, suv, hatto teri orqali ham o’tishi 
mumkin. Kasallikning shakliga qarab kasal mollarning go’shtlari sotuvga ruxsat etiladi yoki 
qayta ishlashga jo’natiladi. Go’shtlarni 65
0
S gacha qizdirganda brustellalar halokatga uchraydi. 
Ana shu haroratda ishlov berilgan go’shtlarnigina iste’mol qilish mumkin. 
Odamlar kasal mollar bilan muomalada bo’lganda va brustellez kasalligi bilan 
kasallangan mol go’shtlarini va sutlarini tegishli darajada issiqlik ishlovi bermasdan iste’mol 
qilganda kasallanishi mumkin. Brustelloz butun dunyoda keng tarqalgan kasalliklardan biri 
sanaladi va hayvonlarning mahsuldorligini kamaytirib katta iqtisodiy zarar keltiradi. 
Kuydirgi kasalligi-yirik, mayda shoxli mollar va cho’chqalarning eng xavfli 
kasalliklaridan biri hisoblanadi. Bu kasalliklarning chaqiruvchilari sporalar hosil qiluvchi 
tayoqchalar hisoblanadi. Odamlar kuydirgi kasalligiga chalingan mollarni go’shtini 
maydalaganda va iste’mol qilganda kasallanishi mumkin. Ayniqsa o’lgan mollarning tanalari 
tuproqqa va atrof muhitga kuydirgi tayoqchalarining tarqalishini keltirib chiqarishi mumkin. 
Shu sababli bunday kasallikka chalingan mollarning go’shti kuydirilib, yo’q qilib 
tashlanadi. 
Yashur - o’tkir infekstion kasallik hisoblanadi. Bu kasallikning chaqiruvchilari viruslar 
hisoblanadi. Ko’pchilik holatlarda bu kasallikka qoramol va cho’chqalar chalinadi. Kam hollarda 
qo’y va echkilar ham bu kasallik bilan kasallanishi mumkin. Ko’pincha mollarning og’iz 
bo’shlig’i, tili va emchaklari kasallikka chalinib, shu joyda yara hosil qiladi. 
Kasallikka chalingan mollarning go’shtini va bu go’shtdan tayyorlangan go’sht 
mahsulotlarini yaxshilab qaynatganda so’ngra iste’mol qilish tavsiya etiladi. Odam yaщur 
kasalligi bilan kasallangan mollarning sutini qaynatmasdan, xom holida iste’mol qilganda shu 
kasallikka chalinishlari mumkin. 
Agar kasal mollarning go’shtini shartli ravishda ovqatga ishlatish mumkin bo’lsa, u holda 
maxsus tamg’a bilan tamg’alanadi. Masalan, qaynatib ishlatish kerak bo’lsa, «V proverku», 
muzlatish zarur bo’lsa «Finnoz v zamorozku» singari tamg’alar bosiladi, bundan tashqari yaщur 
kasalligi bilan kasallangan mollarning go’shtiga qo’shimcha ravishda «Yaщur» tamg’asi 
bosiladi. Iste’molga yaroqsiz deb topilgan go’shtlarga «Iste’molga yaroqsiz» degan tamg’a 
bosiladi. 


57 

Download 2,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   373




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish