O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti
FANNING MA`RUZA MASHG‘ULOTLARI
Download 0,6 Mb.
|
Мажмуа. Касб маънавияти
|
MA`RUZA MASHG‘ULOTLARI
SEMINAR MASHG‘ULOTLARI
MUSTAQIL TA`LIM TOPSHIRIQLARI Mustaqil ta`lim topshiriqlari mazkur kurs mazmunini to‘liq qamrab olish maqsadida tayyorlangan bo‘lib, nazariy egallangan bilimlarni kengaytirish, talabalarning mustaqil o‘qish faoliyatini yo‘lga qo‘yishga asoslangan.
“Kasb ma’naviyati” fanidan talabalar bilimini baholash mezoni Fandan talabalar bilimini nazorat qilish nazorat turlarini o’tkazish orqali amalga oshiriladi. Oraliq nazorat semestr davomida ishchi fan dasturining tegishli bo’limi tugagandan keyin talabaning bilim va amaliy ko’nikmalarini baholash maqsadida o’quv mashg’ulotlari davomida o’tkaziladi. Oraliq nazorat turi fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda o’tkaziladi. Oraliq nazoratlar og’zaki, test yoki yozma ish shaklida o’tkaziladi. Talabalar bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi. Talabalar fan buyicha yakuniy nazorat turi o’tkaziladigan muddatga qadar oraliq nazorat turini topshirgan bulishlari shart. Oraliq nazorat turini topshirmagan, shuningdek ushbu nazorat turi buyicha “2” (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba yakuniy nazorat turiga kiritilmaydi. Yakuniy nazorat yozma ish shaklida o’tkaziladi. Yakuniy nazorat turiga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek ushbu nazorat turi buyicha “2” (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba akademik qarzdor hisoblanadi. Talaba uzrli sabablarga ko’ra oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turiga kirmagan taqdirda ushbu talabaga tegishli nazorat turini qayta topshirishga fakultet dekanining farmoyishi asosida ruxsat beriladi. Talabalar bilimini baholash mezonlari: talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo’llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) buyicha tasavvurga ega deb topilganda - 5 (a’lo) baho; talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini: amalda qo’llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) buyicha tasavvurga ega deb topilganda — 4 (yaxshi) baho; talaba olgan bilimini amalda qo’llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) buyicha tasavvurga ega deb topilganda - 3 (qoniqarli) baho; talaba fan dasturini o’zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) buyicha tasavvurga ega emas deb topilganda - 2 (qoniqarsiz) baho bilan baholanadi. FOYDALANILADIGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI Asosiy adabiyotlar Ma’naviyat. Asosiy tushunchalar izoxli lug’ati. - T.: Gafur Gulom nashriyoti, 2009 yil. Jumaniyozov X.S., Sobirova M .A., Nigmanova U.B. Globallashuv asoslari. Monografiya. - T.: N avro'z, 2015. Erkayev A. Ma’naviyatshunoslik. Monografiya. 1-2-kitob. T.:Ma’naviyat, 2018. 4. Sobirova M., Xoliqov ye. Etnom adaniyat. -T .: “ Innovatsiya-Ziyo”, 2019 Qo`shimcha adabiyotlar: 1. Uzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. T.: Uzbekiston, 2021 yil. (tegish li modsalar) 2. Karimov I.A. YU ksak ma’naviyat - yengilmas kuch. - T.: M a’naviyat, 2008. 3. .Mirziyoyev Sh.M. “Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz” Toshkent, «O`zbekiston» nashriyoti, 2017-yil. 4.Mirziyoyev Sh.M. “Milliy taraqqiyot yo`limizni qat`iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko`taramiz” Toshkent, 1-jild, «O`zbekiston» nashriyoti, 2017-yil. 5. Mirziyoyev Sh.M. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir” Toshkent, 2-jild, «O`zbekiston» nashriyoti, 2018-yil. 6. Mirziyoyev Sh.M. “Niyati ulug` xalqning ishi ulug`, hayoti yorug` va kelajagi farovon bol`adi” Toshkent, 3-jild, «O`zbekiston» nashriyoti, 2019-yil. 7. Mirziyoyev Sh.M. “Milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari” Toshkent, 4-jild, «O`zbekiston» nashriyoti, 2020-yil. 8. Fromm E. I nsonning xozirgi xolati. //J axon adabiyoti, 2000, mart. 9. Ismailova 3.I. Ta’limiy ish metodikasi. - T.: 2003. 10. Aristotel Poetika, Axloki kabir.M .M axmudov tarjimasi. - T.:YAngi asr avlodi, 2004 11. Ziyomuxammedov B. Komillikka eltuvchi kitob. -T .: Turon-ikbol nashriyoti, 2006. 12. E. F romm. Zdorovoye obsh yestvo. - M.: Akt, 2006. 13. Zamonaviy darc. / Mas’ul muxarrir SH. SHomansurov - T.: A. Avloniy nomidagi xalk ta’limi xodimlarini kayta tayyorlash va mapakasini oshirish markaziy instituta, 2007. 14. Ishmuxamedov R., Abdukodirov A., Pardayev A. Tarbiyada innovatsion texnologiyalar (ta’lim muassasalari pedagog-ukituvchilari uchun amapiy tavsiyalar). -T .: “I ste’dod” jamgarmasi, 2009. - 160 b. 15. Alisher Navoiy. Tula asarlar tuplami. 6-jild. Xamsa. “Xayrat ul-abror”. “Farxod va SHirin". - T.: G’afur G’ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2011. 16. Kosimov B. Uygongan millat ma’rifati. -T .: “Ma’naviyat”, 2011. 17. Xolikov I., Sobirova M., Masharipova G. "Ma’naviyat asoslari” fanini zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida ukitish. - T.: TDPU, 2013. 18. Voxidov E. Suz latofati. - T.: “Uzbekiston”, 2014. 19. Starr F. Markaziy Osiyoning yangidan kashf etilishi. “Jaxon adabiyoti” 2014, may. 20. Rtveladze E.Ustozlarning ustozi. “Ma’naviy xayot”, 2014 №2 21. Eynshteyn. A. Din va fan. Fan va din. “Tafakkur” 2014-15 Internet saytlari 20. http://www.tsil.uz 21. http://www.norm a.uz 22. http://www.gov.uz 23. http://www.lex.uz 24.http://www.lawbook.ru 25.http://w ww .law librarv.ru GLOSSARIY “O’simlik ruhi” – milliy ma’naviyatimiz an’analarida ruhshunoslik ilmiga oid timsol-tushuncha, barcha biologik mavjudotlar (nabotot, ya’ni o’simliklar, hayvonot va insonlar) uchun umumiy bo’lgan oziqlanish va o’sish xususiyati, “quyi olamdan” (Azizuddin Nasafiyning “Zubdatul haqoyiq” risolasi asosida). Axloq - “xulqning ko‘pligi”, ijtimoiy ong shakllaridan biri. Kishilarning tarixan tarkib topgan xulq-atvori, yurish-turishi, ijtimoiy va shaxsiy hayotdagi o‘zaro, shuningdek, jamiyatga bo‘lgan munosabatlarini tartibga solib turuvchi barqaror, muayan norma va qarashlar yig’indisi. Baqo – abadiylik, azaliy va abadiy qudrat, mutlaq Haqiqat, inson ma’naviy kamolotining nihoiy maqsadi. Borliq haqiqati – (Istina Bыtiya) mavjud borliqning asl mohiyati, inson zoti hechqachon oxirigacha anglab yeta olmaydigan, ammo cheksiz ravishda turli yo’llar bilan anglab yetishga intiladigan mutlaq haqiqat. Har bir inson Borliq haqiqati haqida muayyan tasavvurga ega bo’lib, ushbu tasavvuri umri bo’yi takomillashib borishi, ba’zan hatto keskin o’zgarib ketishi ham mumkin. Dunyoviy maqsadlar – biz yashab turgan moddiy dunyoga oid (o’tkinchi) maqsadlar Fano – o’tkinchi, muvaqqat holat, insonning moddiy olamdagi holati. Ibrat - milliy ma’naviyatimizga xos ma’rifat yo’llaridan biri, el-yurt ehtiromiga sazovor ulug’ bir insonning yashash tarzi, e’tiborga loyiq xatti harakatlaridan namuna olib, hayotda ularga rioya qilish. Jumladan, islom ma’naviyatida payg’ambarimiz Muhammad(sav) ibratlari yetakchi ahamiyatga egadir. SHu bilan birga ibrat ma’rifatini ko’r-ko’rona taqliddan farq qilish juda muhim. Ilm – shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati va milliy ma’naviyatimizga xos ma’rifat yo’llaridan biri, Borliq haqiqatini anglab yetishda bilimga, aql va tafakkurga tayanish. Ilm nuri bilan yorishmagan e’tiqod “taqlidiy imon” hisoblanadi va takabburlik bilan birlashsa aqidaparastlikka olib boradi. Imon – shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati, o’zi anglab yetgan va to’g’ri deb bilgan Borliq haqiqatiga samimiy e’tiqod. Imon-e’tiqod ma’naviyatning o’zak tomiri bo’lib, shaxs ma’naviyati imondan boshlanadi.Xalqimiz tilida “imonsiz” degan so’z eng og’ir haqorat sanalishi bejiz emas. Inson – dunyo mehvari - Milliy dunyoqarashimizning tayanch nuqtalaridan biri, ma’naviyat nuqtai nazaridan, har bir insonga, imkoniyat (potensiya) darajasida, bu moddiy olamning markazi deb qarash, chunki u Alloh tomonidan "er yuzining xalifasi" qilib yaratilgan va uning qalbi Borliq haqiqatining mazhari (namoyon bo’lish joyi)dir. SHunday ekan, har bir inson, agar astoydil xohlasa, butun olam holatiga sezilarli ta’sir ko’rsatish imkoniga ega. Inson - ma’naviy kamolot imkoniga ega bo’lgan (yagona) moddiy (biologik) mavjudot. Qur’oni karim oyatlarida ta’kidlanishicha, har bir inson Alloh tomonidan "er yuzining xalifasi" qilib yaratilgan, shunday ekan, butun moddiy olam uning tasarrufida va u dunyodagi barcha mavjudot taqdiri uchun mas’uldir. Insonning irodasi erkin va shu sababli har bir xatti-harakati uchun Alloh oldida javob beradi. Inson o’z ma’naviy kamolot imkoniyatlarini yuzaga chiqara boshlagan sari tom ma’noda SHaxsga aylana boradi. Iqtisod - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo’nalishidan) biri, har bir insonning atrof-tabiat (moddiy voqelik)ka amaliy munosabati. Iqtisod fanlari - Ijtimoiy-siyosiy fanlar tarkibiga kiruvchi ushbu ilm tarmog’i bugungi kunda o’zi ko’p tarmoqli mustaqil tizimga aylangan bo’lib, tabiiy va texnika fan tizimlari ham asli ko’p jihatdan keng ma’nodagi iqtisod sohasi ehtiyojlariga xizmat qiladi. Iqtisod fanlari - Ijtimoiy-siyosiy fanlar tarkibiga kiruvchi ushbu ilm tarmog’i bugungi kunda o’zi ko’p tarmoqli mustaqil tizimga aylangan bo’lib, tabiiy va texnika fan tizimlari ham asli ko’p jihatdan keng ma’nodagi iqtisod sohasi ehtiyojlariga xizmat qiladi. Iqtisod, siyosat, ma’naviyat uyg’unligi - milliy dunyoqarashimizning tayanch nuqtalaridan biri, inson va jamiyat hayoti ushbu uch sohadan (uch yo’nalishdan) iborat bo’lib, inson va jamiyat kamolotining asosi ularning o’zaro uyg’un rivojida ekanligi. Jon – biologik mavjudotlar (hayvonlar va insonlar) uchun xos bo’lgan tiriklik va erkin harakatga qobillikni anglatuvchi timsol-tushuncha. Ko’p qutbli dunyo – milliy dunyoqarashimizning tayanch nuqtalaridan biri, biz ko’rib turgan olamning iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy sohalarda yuksak qudrat va mavqe’ kasb etgan shaxslar, guruhlar, davlatlar, mintaqalar xilma-xilligidan tashkil topgan ekanligi. Ma’naviy meros - madaniy merosning bir qismi bo‘lib, inson va jamiyat ma’naviy taraqqiyoti, kelajagi uchun ahamiyatli bo‘lgan, avloddan-avlodga meros tariqasida o‘tib kelayotgan barcha boyliklar. Ma’naviyat - inson axloqi va odobi, bilimlari, iste’dodi, qobiliyati, amaliy malakalari, vijdoni, iymoni, e’tiqodi, dunyoqarashi, mafkuraviy qarashlarining bir-biri bilan uzviy bog‘langan, jamiyat taraqqiyotiga ijobiy ta’sir etadigan mushtarak tizimdir». Ma’naviyat - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo’nalishidan) biri, har bir insonning Haqqa, Borliqning mohiyatiga bo’lgan munosabati. Ma’naviyat – o’z mazmuniga ko’ra ko’p qirrali murakkab botiniy hodisa bo’lib, mohiyatan Inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg’unlikni anglatadi. SHu ma’noda uni Insonning, Xalqning, Jamiyatning, Davlatning kuch-qudrati, insonni ruhiy poklanish va yuksalishga da’vat etadigan, uning ichki olamini boyitadigan, iymon-irodasini, e’tiqodini mustahkamlaydigan, vijdonini uyg’otadigan qudratli botiniy kuch, Haqiqat nurining inson qalbida aks etishi, yoki baqoning fanoda zuhuri, dunyoviy va uxraviy maqsadlarning uyg’unligi, insonning o’z mohiyati oldidagi mas’ulligi, o’zligini anglashi deb ham ta’riflash mumkin. Insonning Borliq abadiyatiga daxldorligi ayni uning ma’naviyati tufaylidir. Ma’naviyat asoslari – Ma’naviyat sohasining asosiy masalalarini nazariy tadqiq etuvchi yangi fan. Bugungi kunda, hanuz jahon ilmi darajasida tadqiqotlar o’tkazilmaganligini hisobga olib, "Milliy ma’naviyatimiz asoslari" deb atalishi maqsadga muvofiqdir. Inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg’unlik darajalari (Vatan, SHaxs, Millat, Adolat, Haqiqat), SHaxs ma’naviyatining asosiy jihatlari (imon, ilm, mas’uliyat, mehr), Milliy ma’naviyatimizning takomil bosqichlari va shu kabilar bu fanning asosiy mavzusi (predmeti)ni tashkil qiladi. Ma’rifat - ma’naviy kamolot yo’li, insonning ko’ngil ko’zgusini sayqallash jarayoni, ya’ni har bir insonning butun ongli hayoti davomida o’zligini anglash, o’zining Borliq haqiqatiga nisbatini aniqlash va o’z ruhini Borliq haqiqati bilan uyg’unlashtirib borish yo’lidagi harakati. Madaniyat - bu kishilar faoliyatining jamiyat iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy hayoti sohasida yaratgan, o‘zlarining ehtiyojlarini qondirish uchun ishlab chiqargan moddiy va ma’naviy boyliklar tizimi. Ma'rifat - lug‘aviy ma’nosi bilish, tanish, bilim demakdir. Boshqacha aytganda ma’rifat bilmoq, kishilarning ong-bilimini, madaniyatini oshirishga qaratilgan ta’lim-tarbiya jarayonidir. Mas’uliyat - shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati, o’zi anglab yetgan va to’g’ri deb bilgan Borliq haqiqatiga amalda sadoqat saqlash, har bir xatti harakatining oqibatini o’ylab qadam qo’yish. Inson erkin irodasi bilan o’zini dunyodagi barcha mavjudot uchun mas’ul deb bilsa va har bir qadamini qo’yishda ana shu mas’uliyatni his qilib tursa ayni shu shaxs haqiqiy ma’naviyat sohibidir. Mehr - shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati va milliy ma’naviyatimizga xos ma’rifat yo’llaridan biri, insonlarga, tabiatga, har bir ishga beg’araz fidoiylik bilan munosabatda bo’lish. Mehr ma’rifati 1) inson ko’nglini anglab yetish va unga mehr ko’rgazish bilan tarbiyalash, 2) insonning boshqa bir insonga bo’lgan beg’araz muhabbati tufayli xudbinlik balosidan forig’ bo’lishi va Borliq haqiqatini anglab yetishi (Alisher Navoiy talqinida) ma’nolarini anglatadi. Millat- «o‘zak», «tub mohiyat», «negiz» degan ma’noni bildiradi. «Millat» so‘zi arab tilida quyidagi uch ma’noni anglatadi: birinchi - din, mazhab; ikkinchi - ummat; uchinchi - xalq,qavm. Nafs – milliy ma’naviyatimiz an’analariga binoan inson ruhiyatida moddiy olam ne’matlariga moyillikni ifodalovchi timsol-tushuncha. Tasavvuf tariqatlarida nafs tarbiyasiga alohida ahamiyat qaratilgan va uning turli darajalari belgilangan. Nafsi ammora – insonni tamomila o’z jiloviga olgan, harqanday og’ir gunohlarga boshlovchi tarbiyaga bo’ysunmagan, o’jar nafs. Qur’oni karimning “YUsuf” surasida eslanadi. Nafsi komila – payg’ambarlar nafsi, oddiy kishilar nafs tarbiyasi bilan bu darajaga yetishi qiyin, ammo komil nafs egasi bo’lishga intilish ma’naviyat nishonasidir22. Nafsi lavvoma – gunoh ishlarga yo’l qo’yganda vijdoni qiynala boshlagan, o’z xatolaridan afsuslanish hissi paydo bo’lgan inson nafsining holati. Qur’oni karimning “Qiyomat” surasida eslanadi. Nafsi marziya – rozi bo’lgan nafs, Alloh taqdir etgan yaxshi-yomon ishlarga sabr qiluvchi,turmush og’irliklariga bardoshli, odamlarning noo’rin munosabatlaridan xafa bo’lib, gina qilmaydigan insonlar nafsi. Nafsi mulhama – ilhomlangan nafs, nafs tarbiyasining bu darajasiga erishgan insonlar o’zgalarga beminnat yordam ko’rsatishga moyil bo’ladilar, savob uchun vaqtini, molini, mehnatini ayamaydilar. Nafsi mutma’inna – Sokin muvozanatga erishgan, xotirjam, gunohlardan tiyilgan nafs. Qur’oni karimning “al-Fajr” surasida eslanadi. Nafsi sofiya – dunyo orzu-havaslaridan, obro’-e’tiborga intilish tamoyillaridan butkul forig’lik darajasiga erishgan nafs, oriflik maqomiga yetishgan piri murshidlar, valiylar nafsi. Oliy ma’naviy qadriyatlar - inson ruhining Borliq haqiqati bilan uyg’unlashuvining turli darajalarini ifodalovchi timsol-tushunchalar. SHaxs va millat ma’naviy kamolida besh daraja, besh pog’ona sifatida besh ulug’ ma’naviy qadriyat, besh ma’naviyat maydonini ajratib ko’rsatish mumkin. Bular - Vatan, SHaxs, Millat, Adolat, Haqiqat. Bularning har biri bir paytning o’zida ham Millat ma’naviyatining bosh tayanchlari, ham ularning har biri alohida bir tizimga, murakkab ichki mundarijaga ega bo’lgan timsol-tushunchalardir. Qadriyatlar- voqeyalikdagi muayan hodisalarning umuminsoniy, ijtimoiy –axloqiy, madaniy- ma’naviy ahamiyatini ko‘rsatish uchun qo‘llaniladigan falsafiy –sotsiologik va aksiologik tushuncha. Riyozat - milliy ma’naviyatimizga xos ma’rifat yo’llaridan biri, muayyan ezgu maqsad yo’lida barcha qiyinchiliklarga bardosh berib, olg’a intilish. Islom mintaqa madaniyati doirasida riyozat ma’rifatini yuksak mukammallik darajasiga olib chiqishda tasavvuf piri murshidlarining xizmati beqiyosdir. Ruh – ilohiy kitob (Qur’oni karim) oyatlari mazmuniga binoan Alloh tomonidan faqat insonga in’om etilgan alohida g’aybiy quvvat bo’lib, bani odamning ma’naviy kamolot kasb etish imkoniyatining asosidir23. SHaxs (tuyg’usi) - milliy ma’naviyatimizga xos Oliy ma’naviy qadriyat, inson ruhining Borliq haqiqati bilan uyg’unlashuvining ikkinchi darajasi, har bir inson ma’naviy takomilning muayyan bosqichiga ko’tarilib, o’zligini anglay boshlagan holati. SHaxs ma’naviyati – har bir inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg’unlik darajasi. Bu uyg’unlik har bir shaxsning imoni, ilmi, mas’uliyati, mehri orqali namoyon bo’ladi va Vatan, SHaxs, Millat, Adolat, Haqiqat tuyg’ularida ifodalanadi. SHaxs ma’naviyati – har bir inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg’unlik darajasi. Bu uyg’unlik har bir shaxsning imoni, ilmi, mas’uliyati, mehri orqali namoyon bo’ladi va Vatan, SHaxs, Millat, Adolat, Haqiqat tuyg’ularida ifodalanadi. Siyosat - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo’nalishidan) biri, har bir insonning o’zga insonlar bilan bevosita munosabatlari. Siyosat sohasi o’z navbatida axloq va huquq qatlamlaridan iborat bo’lib, ularning har birini o’rganuvchi alohida fan yo’nalishlari mavjud. Siyosat - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo’nalishidan) biri, har bir insonning o’zga insonlar bilan bevosita munosabatlari. Siyosat sohasi o’z navbatida axloq va huquq qatlamlaridan iborat bo’lib, ularning har birini o’rganuvchi alohida fan yo’nalishlari mavjud. Siyosatda axloq qatlami - insonlar aro munosabatlarning muayyan ma’naviy qadriyatlar asosida muvozanatda saqlanishi. Siyosatda huquq qatlami – insonlar aro munosabatlarning qonunlar orqali tartibga solinishi. Siyosatshunoslik (Politologiya) - siyosat sohasini o’ziga xos muayyan yo’nalishda o’rganuvchi fan bo’lib, uning asosiy mavzusi (predmeti) davlat tizimi va siyosiy partiyalar, demokratiya va ijtimoiy adolat masalalarini qamrab oladi. Bugungi kunda siyosiy fanlar alohida tizimni tashkil etishidan tashqari agar siyosat sohasini keng ma’noda olib qaraladigan bo’lsa, huquqshunoslik, axloqshunoslik, jamiyatshunoslik kabi yana bir qator zamonaviy fanlar ham ayni shu sohaga oid masalalar bilan bevosita shug’ullanishini nazarda tutish lozim. Ulardan ba’zilari, masalan axloqshunoslik, bir paytning o’zida ma’naviyat sohasiga ham bevosita aloqador fanlar tizimiga kiradi. Tarbiyashunoslik (Pedagogika) –Ta’lim-tarbiya sohasining dolzarb masalalarini tadqiq etish bilan shug’ullanuvchi maxsus fan bo’lib, ma’naviyat sohasiga aloqador fanlar tizimiga kiradi. Ma’rifat yo’llari (jumladan, ibrat va ilm, riyozat va mehr) orqali ifodalanuvchi o’zlikni anglash ya’ni ko’ngil ko’zgusini sayqallash jarayoni milliy pedagogikamizning asosiy mavzularidandir. Uxraviy maqsadlar – oxiratga oid, keng ma’noda, azal va abad olamida o’z qadrini yo’qotmaydigan (Borliq haqiqatiga muvofiq) maqsadlar Uxraviy maqsadlar – oxiratga oid, keng ma’noda, azal va abad olamida o’z qadrini yo’qotmaydigan (Borliq haqiqatiga muvofiq) maqsadlar Vatan (tuyg’usi) - milliy ma’naviyatimizga xos Oliy ma’naviy qadriyat, inson ruhining Borliq haqiqati bilan uyg’unlashuvining avvalgi darajasi, har bir insonning muayyan moddiy makonga ma’naviy munosabati. Bu timsol-tushunchaning ma’no ko’lami yana o’z ichki takomil darajalariga ega (1-ruh uchun badan, 2-xonadon, 3-shahar, qishloq, 4-mamlakat, 5-ona-sayyora). 1Ислом Каримов. Бунёдкорлик йўлидан. Асарлар, 4-жилд, Т., «Ўзбекистон», 1996 й., 181-б. 2Ислом Каримов. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. Асарлар, 7-жилд, Т., «Ўзбекистон», 1999 й., 290-б. 3Халқ сўзи. 2017 йил 13 январь 4Халқ сўзи, 2017 йил 16 июнь. 5“Халқ сўзи”,2017 йил 16 июнь 6“Халқ сўзи”, 5 август 2017 йил. 7Ўша манба. 8Ислом Каримов. Ўзбекистон : миллий истиқлол, иқтисод, мафкура. I-жилд.Т.”Ўзбекистон”, 1996 й, 49-б 9Жаҳон адабиёти журнали, февраль 2004й.,11-б 10 Ф. Ницше. Антихристианин. Опыт критики христианства//Сумерки богов.М.,1990г.с.19(Ф.Ницше асарини «Анти-Христ» деб атаган. Христиан динида Анти-Христ деганда шайтон тушунилади. Шу боис рус таржимони асарнинг мазмунидан келиб чиқиб, унинг номини Антихристианин деб ўгирган – А.Э.) 11Эрих Фромм. Инсоннинг ҳозирги ҳолати// Жаҳон адабиёти. Март 2000, 116-б 12Алишер Навоий. МАТ.14-т.М., 1998, 93-б. 13Иқтибос Вл. Воронцовнинг “Тафаккур гулшани” Т.1981, 413-б.дан олинди. 14Иқтибослар: Э.Фромм. Здоровое общество, М. АКТ.2006, с. 333-335 б бўйича келтирилмоқда. 15Ўша асар, с. 182 163Алишер Навоий. МАТ, 14.,Т.-1998, 73-б. 17Нажмиддин Комилов. Тасаввуф. Т. “Movaraunnahr”- “O’zbekiston”, 2009 й.,110-111 бетлар. 18Ўша асар,105 б. 19Бу ҳақда қаранг: Эркин Воҳидов. Сўз латофати. Т. “Ўзбекистон”, 2014 б., 41-42 бетлар 20 1.К.А.Гельвеций.Об уме.М., 1938г., с.34 21 Гегель. Соч., т.8, М.-Л., 1935 г.,с.20 22 Nafs darajalari haqidagi ma’lumotlar I. Ostanaqulov maqolalaridan olindi. 23 Nafs va ruh haqidagi qarashlar tarifida Alisher Navoiyning asarlariga tayanildi. Qarang: “Xalq so’zi” gazetasi, 2009 yil, 26 iyun, s. 4. Download 0,6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kiriting | ro'yxatdan o'tish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish