O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti


n = 98[l/56 – (m/142 – p/40 – q/160 – r/102)]



Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/39
Sana24.01.2022
Hajmi1,73 Mb.
#407617
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   39
Bog'liq
oddiy superfosfat olishda kamerali usulini tadqiq qilish.

n = 98[l/56 – (m/142 – p/40 – q/160 – r/102)]. 

Bu yerda:

 l, m, p, q, r – xomashyo tarkibidagi (mos holda) CaO, P

2

O

5



, MgO, 

Fe

2



O

3

  va  Al



2

O

3



  larning  massa  bo‘yicha  %  miqdorlari;  56,  142,  40,  160  va  102  – 

tegishlicha ularning molekulyar massalari. 

  Sulfat  kislotaning  aniq  (real)  me‘yori  uning  hisoblangan  me‘yoridan 

birmuncha  kichik  bo‘ladi,  chunki  Ca

2+

  ionining  bir  qismi  F



-

    SiF


6

2-

  ionlari  bilan 



ham  birikadi.  Boshqa  qo‘shimchalar  esa  uning  miqdorini  oshirishi  mumkin. 

Shuning uchun har bir turdagi xom ashyo uchun sulfat kislotaning amaliy me‘yori 

tajriba yo‘li bilan belgilanadi. 

  Apatitni  davriy  sharoitda  63%  H

2

SO

4



  dan  yuqori  kontsentratsiyali  sulfat 

kislota  eritmasi  bilan  parchalanganda  kalsiy  sulfatning  yarimgidrat  va  angdrit 

shaklining uzunligi 5-7 va eni 1-2 mkm bo‘lgan mayda ignasimon kristallari hosil 



20 

 

bo‘ladi.  Ignasimon  kristallar  fosfat  donachalari  sirtida  qalin  quyqali  parda  hosil 



qiladi.  Bu  esa  reaktsiyani  to‘xtatadi,  natijada  superfosfat    massasi  yomon 

qorishadi, undagi suyuq faza qattiq zarracha sirtida qoladi va fizik xossasi yomon 

bo‘lgan – sochiluvchanligi kam ho‘l «ifloslangan» mahsulot olinadi. Parchalanish 

jarayonini  63%  H

2

SO

4



  dan  quyi  kontsentratsiyali  sulfat  kislota  eritmasi  bilan 

o‘tkazilganda  esa  kalsiy  sulfatning  nisbatan  yirik  (10-15  mkm)  kristallari  hosil 

bo‘ladi.  Ular  fosfat  sirtida  unga  kislotaning  diffuziyalanishini  kam  darajada 

qiyinlashtiradigan  yoriqli  g‘ovak  qobiq  hosil  qiladi;  shuning  uchun  reaktsiya 

tezroq ketadi va quruq sochiluvchan mahsulot olinadi [

9

]. 


  Boshlang‘ich  sulfat  kislotaning  kontsentratsiyasi  qanchalik  katta  bo‘lsa, 

mahsulotning namligi ham shunchalik kam bo‘ladi va undagi P

2

O

5



 miqdori ortadi. 

Lekin,  sulfat  kislota  kontsentratsiyasining  yetarli  darajadan  yuqori  bo‘lishi 

yuqorida  izohlangan  holatni  keltirib  chiqaradi.  Shunday  qilib,  kislota 

kontsentratsiyasining  o‘timal  doirasi  bo‘lib,  uning  chegarasi  harorat  va 

aralashtirish sharoitiga bog‘liqdir. O‘timal kontsentratsiya, harorat va sulfat kislota 

me‘yori fosfat xomashyosining xar bir navi uchun tajriba sharoitidan kelib chiqib 

aniqlanadi. 

  Ishlab  chiqarish  jarayonida  reagentlarning  uzluksiz  aralashtirishda  qisman 

ta‘sirlashgan  reaktsion  aralashma  –  sus‘enziya  (bo‘tqa)  kiritiladi,  bunda  50-60

O



haroratdagi  68-69%  li  sulfat  kislota  ishlatiladi.  Bu  holda  suyuq  fazada  sulfat  va 

fosfat  kislotalarning  ma‘lum  nisbati  o‘rnatiladi,  kalsiy  sulfatning  kristallanishi 

yaxshilanadi va qorishuvchi (qotuvchi) massa g‘ovak holatda hosil bo‘ladi. 

  Suspeziyaning  oquvchanligini  yo‘qotishi  va  qotib  qolishini  oldini  olish 

maqsadida  uning  aralashtirgichda  bo‘lish  vaqti  qisqa  muddatli  bo‘ladi,  ammo  bu 

vaqtda  xomashyoning  parchalanish  darajasi  belgilangan  darajaga  yetib  borishi 

kerak.  Boshlang‘ich  sulfat  kislota  kontsentratsiyasi  kanchalik  katta  bo‘lsa, 

aralashtirgichdan  chiqadigan  suspeziyadagi  apatitning  parchalanish  darajasi 

shunchalik  yuqori  darajada  ushlab  turiladi  va  fosfat  zarrachalari  sirtiga  suyuqlik 

o‘tkazmaydigan  kalsiy  sulfat  qobig‘ining  hosil  bo‘lmasligi  uchun  H

2

SO

4



:H

3

PO



4

 

nisbat  ham  shunchalik  kichik  darajada  bo‘lishi  kerak.  Agar  boshlang‘ich  sulfat 




21 

 

kislota  kontsentratsiyasi  68%  li  bo‘lsa,  optimal  sharoit  uchun  aralashtirgichda 



suspenziyaning bo‘lish vaqti 5-7 min, uning aralashtirgichdan chiqish harorati 110-

115


O

C bo‘ladi [



10

]. 


  Fosfat  parchalanishining  birinchi  bosqichida  sulfat  kislota  bilan  fosfatning 

mayda  zarrachalari  ta‘sirlashadi,  reaktsiya  nihoyatda  shiddatli  kechadi  va  fosfat 

kislota  hosil  bo‘ladi.  Ikkinchi  bosqichda  esa  fosfatning  yirik  zarrachalari  bilan 

fosfat kislota va reaktsiyaga kirishmagan sulfat kislota ta‘sirlashadi. Bunda suyuq 

fazadagi  eritmaning  neytrallanib  borishi  tufayli  reaktsiya  tezligi  birmuncha 

‗asayadi. Kamerada superfosfat massasining suyuq fazasining monokalsiyfosfatga 

to‘yinib  borishi  bilan  ham  parchalanish  tezligi  yanada  pasayadi.  Ikkinchi  fazada 

parchalanish  tezligining  pasayishini  suyuq  fazanining  neytrallanib  borishi,  yirik 

fosfat  zarrachalarining  parchalanishi  va  fosfat  sirtida  kag‘tsiy  sulfat qobiqlarining 

hosil bo‘lishi bilan izohlanishi mumkin. 




Download 1,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish