O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

CHang miqdorini aniqlash

Asboblar. CHang kamerasi, filtrli aspirator (AFN-V-18),analitik tarozi, termometr, barometr.

Hisoblash formulasi:

SH (R1-R2)/V0 V0H V1*273*B/(273+t) +760

V1H V*T

Bu erda

• 
  P1- filtrning namuna olinganga kadar bulgan ogirligi;
  
• 
  P2- filtrning namuna olingandan keyingi ogirligi;
  
• 
  V0-normal sharoitda filtrdan utgan havo mikdori,m³;
  
• 
  V1-tajriba paytidagi havoning harorati va bosimida filtrdan utgan chang mikdori,m³;
  
• 
  B-aspiratorning kursatishi;
  
• 
  t-tajribani utkazishga sarflangan vakt;
  
• 
  T-havo temperaturasi;
  
• 
  760- mm.sim.ustuni havo bosim;
  

Tajriba utkazilgandan keyin kuyidagi jadvalni tuldirish kerak

Namuna olish joyi	Filtrning ogirligi		Atmos-  fera bosimi mm.sim. ustuni	Havo haro- rati, S^0	Namuna olish		CHang ogir- ligi, mg		Normal sharoitda filtrdan utgan changning mikdori,m^3	Hakikiy kontsent- ratsiya, mg/m3
	Tajribagacha, mg	Tajribadan keyin, mg	Mm. simob ustuni	oS	minut	1/minut	L	mg	m3	mg/m3

4. Ishlab chiqarishda yoritish va uni me`yorlari. Tabiiy va sun`iy yoritish. Yoritishga qo`yiladigan sanitar-gigienik talablar. Yoritish vositalari.

Yorug’likning asosiy tavsiflari va o`lchov birliklari.

YOrug’lik insonning hayoti faoliyati davomida juda muhim o`ringa ega hisoblanadi. Ko`rish inson uchun asosiy ma`lumot manbai hisoblanib, umumiy olinadigan ma`lumotning tahminan 90% ko`z orqali olinadi.

Ishlab chiqarish sharoitida yoritilganlik ishchilar salomatligiga zarar etkazmasligi uchun u ko`zni zo`riqtirmaydigan, ish vaqtida binoning hamma qismlarida bir tekis taqsimlangan bulishi talab qilinadi. YOrug’lik ko`zni qamashtirmaydigan bo`lishi, boshqacha qilib aytganda, yorug’lik nurlari ko`zga to`g’ridan-to`g’ri tushmasligi kerak.

YOrug’likning spektral tarkibi shunday tanlanishi kerakki, natijada kishi atrofdagi buyumlarning ranglarini to`g’ri qabul qilsin. Ish joylarida keskin ajralib turuvchi soyalar bo`lishi va ish joylari bilan atrofdagi muhitning yoritilganligi juda katta farq qilmasligi kerak, aks holda kishi ko`zini bir sharoitdan ikkinchi sharoitga tez-tez o`zgartirib turishi natijasida ko`zining akkomodatsiya hususiyati buzilib, ko`rish organlarining toliqish holati ro`y beradi.

SHuning uchun ham korxonalarni me`yoriy yoritish sifatli mahsulot ishlab chiqarishni ta`minlash bilan birga ishlab chiqarish sharoitini yahshilaydi, ishchilarni charchashdan saqlaydi va mehnat unumdorligini oshiradi.

Me`yoriy talablar darajasida yoritilgan hududlarda ishlayotgan ishchilarning kayfiyati yahshi bo`ladi, shuningdek havfsiz mehnat sharoiti yaratiladi va buning natijasida bahtsiz hodisalar keskin kamayadi.

Inson ko`zi orqali binafsha rangdan to qizil ranggacha bo`lgan yorug’lik nurlarini sezadi. Ishlab chiqarish korxonalarini yoritishning mukammalligi sifat va son ko`rsatkichlari bilan tavsiflanadi.

Son ko`rsatkichlariga nur oqimi (lm), yorug’lik kuchi kandela (kd), yoritilganlik (lyuks), nur qaytarish koeffitsientilari kiradi.

YUzaga tushayotgan nur oqimi shu yuzadan qaytsa, bu nur qaytarish koeffitsienti bilan belgilanadi(0,02-0,95 gacha).