O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

YUrak urishining to`xtash belgilari:

* Ko`z qorachig’ining kengayishi.

* Uyqu arteriyasida pulsning yo`qligi.

* Nafas olishmnng to`xtashi

* Refleksning mavjud emasligi

YUqoridagi xolatlar ko`zatilganda quyidagi tartibda xarakat qilish lozim:

1. Jabrlanuvchi chalqanchasiga qattiq yuzaga yotqiziladi.

2. 
   Biror kiyimi dumaloqlanib bo`yni tagaga qo`yiladi.
   
3. 
   Boshini orkaga egib, og’zi yopiladi.
   

2. 
   "Og’izdan-og’izga" yoki "og’izdan-burunga" usulida sun’iy nafas bsriladi.
   

5. YUrak bilvosita uqlanadi.

9.4.-Rasm. Sun`iy nafas bsrish va yurakni uqalash usullari

Agar jaroxatlangan shaxsning ko`z korachig’i kengaygan va pul’s urishi sezilmasa, kon aylamishini tiklash maksadida sun`iy nafas berish bilan bir vaqtda yurak uqalanishi lozim. Uqalashda o`ng qo`lning kafti jarohatlangan shaxsiing ko`kragiga qo`yiladi va tez-tez (minugiga 60 marta)bosiladi. Tananing pastki qismlari joylashgan vena qon tomirlaridagi qonni yurakka kelishini tezlatish maqsadida oyoqni 0,5 m gacha yukoriga ko`tarib qo`yish mumkin. Agar bu yordamlarni bir kishi bajarayotgai bo`lsa, 2-3 marta sun`iy nafas bergach, 10-12 marta yurakni tashqi uqalash tavsiya etiladi. Jaroxatlangan shaxsning o`ziga kelganini nafas olishini tiklanishi, rangini qizarishi ko`z qorachig’ini qisqarishi kabi belgilardan bilib olish mumkin.Buni tekshirish uchun massajni 2-3 sek to`xtatib turish mumkin. Agar jaroxatlangan shaxsda o`ziga kelish holatlari kuzatilmasa, sun`iy nafas berish va yurakni uqalashni vrach kelgunga qadar davom ettirish kerak.