O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti “tasdiqlayman”

Таълим воситалари 
Ёрдамчи таълим 
воситалари 
Ўқув-услубий 
материаллар 
 
 
Флипчарт 
Доска-стенд 
Доска-
блокнот 
Графопроекто
р 
Диапроектор 
Ёзув тахтаси 
n… 
Видеофильмл
ар 
Чизма, схема ва 
бошқ. 
Намуналар  
Модел,муляжлар 
График, диаграммлар 
n… 
Матнлар 
Назорат 
варағи 
Эслатма 
Иш варақаси 
n… 

---

 
68 
O'quv  materialini  bayon  qilishda  narsa-hodisalarni  tasvirlash,  sababiyatli 
bog'lanishni  ajratib  ko'rsatish,  oqibatini  bilish  bosqichlariga  rioya  qilinadi.  Buning 
uchun o'quvchini ta'limda faol ishtirok ettirish lozim. «Ta'iim jarayonida faol ishtirok 
yetmagan bola aytilgan matnni o'n marta o'qisa ham hech narsani tushunmaydi. 
Zamonaviy adabiyotlarda o'quv materialiga ikki xil qarash moyilligi mavjud: 
1. o'quv materiali o'quv fanining bir qismi yoki birligi; 
2. o'quv materialida ta’lim mazmuni modellashtiriladi.
 
Maktab  o'qituvchisi  o'z  faoliyatini  darslik  mullifming  eng  so'nggi  uslubiy 
ishlanmasidan  -  o'quv  materialidan  boshlaydi.  O'quv  materiali  darslik  muallifning 
uslubiy ishlanmasi sifatida qator pedagogik qimmatga ega: har bir o'quv materialida 
o'quvchilar  oldingi  sinflarda  o'rgangan  bilimlar  hisobga  olinadi;  o'quv  materialini 
o'zlashtirishning nazariy va amaliy jihatlariga yetarii e'tibor beriladi; o'quv materialini 
didaktik  va  metodik  jihozlash  uchun  rasm,  chizma  va  kerakli  o'rinlarida 
diagrammalar  beriladi.  Shu  bilan  birga  o'quv  materialida  qator  uslubiy  talablarga 
rioya  qilish  imkoniyatlari  mavjud  emas:  o'quv  materialida  sinf  o'quvchilarining  real 
bilish imkoniyatlari hisobga olinmaydi; o'quv materialida ta'limni individuallashtirish 
va  ulami  bar  bir  o'quvchi  faoliyatiga  moslashtirish  talablari  ko'zda  tutilmaydi. 
Bulardan  ayon  bo'ladiki,  o'quv  materialini  aynan  olingan  sinf  o'quvchilariga 
moslashtirish  o'qituvchi  zimmasiga  tushadi.  Binobarin,  darslik  muallifming  eng 
so'nggi  ishlanmasiga  maktab  o'qituvchisi  o'zi  dars  berayotgan  o'quvchilar  jamoasini 
nazarda  tutib,  qo'shimchalar,  o'zgartishlar  kiritadi,  uni  sinf  jamoasining  real  bilish 
imkoniyatlariga moslashtiradi.