O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti “tasdiqlayman”

Таълим воситалари 
-  ўқув материалини  кўргазмали  тақдим этиш 
ва  шу  билан  бирга  ўқитиш  самарадорлигини  оширувчи  ёрдамчи 
материаллар ҳисобланади. 
 

---

 
67 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ta’lim vositalarini tanlashni aniqlovchi omillar: 

 
Maqsadni belgilash; 

 
O’quv axborot mazmuni; 

 
Ta’lim vositalari; 

 
Etakchi bilim manbai; 

 
O’quv materialining yangiligi va murakkabligi. 
 
3. Fizika ta'limi vositalari turlari 
O'quv  materiali.  «O'quv  materiali»  tushunchasini,  dastavval,  buyuk  chex 
pedagogi  Komenskiy  asoslagan  edi.  Uning  uqtirishicha,  ta'lim  o'qituvchi  faoliyati, 
o'quvchi faoliyati, o'quv materialidan iborat. 
Fizikadan  o'quv  materiali  nima?  Uning  shakllarini  qanday  tushunmoq  kerak? 
O'quv  materialining  turli  shakllari  bilan  faoliyat  ko'rsatganda  o'quvchi  qanday 
vositalardan foydalanadi? kabi savollarga javob izlanadi. 
 «Masalan,  ko'rni  optikaga,  gungni  tilga,  karni  musiqaga,  cho'loqni  raqsga 
o'rgatish mumkinmi?». 
O'quv  materialini  o'quvchilarga  o'rgatish  uchun  qator  qoidalarga  rioya  qilish 
lozimligini Ya.A.Komenskiy sanab o'tgan: ta'rif, qoidalarni o'quvchilarga izohlashdan 
oldin  ulami  tushunishga  tayyorlash;  bilimlarni  misollar  keltirib  tushuntirish; 
bilimlarni kichik hajmda bayon qilish va shu kabilar. Ya.A.Komenskiyning flkricha, 
ta'lim  jarayoni  bosqichlariga  qarab,  bilimlarni  murakkablashtirib  borgan  ma'qui: 
bilimlarni kichik hajmdao'rgatgan o'qituvchi yuqori natijaga erishadi.  
Katta  hajmli  bilimga  nisbatan  kichik  hajmli  bilim  oson,  keng  hajmli  o'quv 
materialiga  ko'ra  tor  hajmli  o'quv  materiali  oson, umumlashgan  bilimlardan  xususiy 
bilimlar  oson,  murakkab  o'quv  materialini  o'rgatishga  qaraganda  sodda  materialni 
o'qitish oson. 
Таълимнинг  техник 
воситалари