O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti metrologiya va standartlashtirish bo’yicha amaliyot va tajriba ishlari bo’yicha uslubiy qo’llanma

Oqim va miqdorni o'lchash asboblari tasnifi

Aytganimizdek, oqim tezligi va miqdorini o'lchash uchun asboblar ikki guruhga bo'linadi: oqim tezligini o'lchash uchun asboblar - oqim o'lchagichlar va miqdorni o'lchash uchun asboblar - miqdor hisoblagichlari. Ushbu guruhlarning har birida qurilmalarning ishlash printsipiga ko'ra turlarga bo'linishi mavjud.

Oqimni o'lchash uchta usulda amalga oshirilishi mumkin:

yuqori tezlikdagi bosim usuli bilan;

o'zgaruvchan tushirish usuli;

doimiy tushirish usuli.

Miqdor hisoblagichlarini tasniflash quyidagi mezonlar bo'yicha amalga oshirilishi mumkin:

Ishlash printsipi bo'yicha:

a) yuqori tezlikdagi hisoblagichlar;

b) hajm o'lchagichlar;

c) vazn o'lchagichlari.

Gazlar miqdorini o'lchash uchun hajmli o'lchagichlar turlarga bo'linadi:

1) aylanadigan;

2) valf;

3) baraban.

Hajmiy hisoblagichlar

+ Hajmiy hisoblagichlarning ishlash printsipi ma'lum hajmdagi o'lchash kameralari yordamida o'lchanadigan muhitning hajmlarini to'g'ridan-to'g'ri o'lchashga va hisoblagichdan o'tgan qismlar sonini hisoblashga asoslangan. Bo'shashtiruvchi hajmiy o'lchagichlarda o'lchangan vosita erkin oqadigan qattiq kameralar mavjud. Ushbu turdagi hisoblagichlar gaz miqdorini o'lchash uchun mos emas.

O'zgaruvchan hajmli o'lchagichlarda harakatlanuvchi devorlari bo'lgan o'lchash kameralari mavjud bo'lib, ular o'lchangan fazani almashtirib, kamerani keyingi partiya uchun bo'shatadi.

Oval shesternali hisoblagich turlari

Lopatkali hisoblagich

Elektromagnit oqim o'lchagichlar

+ Elektromagnit oqim o'lchagichlarning ishlash printsipi elektromagnit induksiya qonuni - Faraday qonuniga asoslanadi, unga ko'ra o'tkazgichning harakat tezligiga mutanosib ravishda magnit kuch chiziqlarini kesib o'tgan o'tkazgichda EMF induktsiya qilinadi. Agar magnit qutblari orasidan oqayotgan elektr o'tkazuvchan suyuqlik oqimini o'tkazgich sifatida ishlatsak va suyuqlikda induktsiyalangan EMFni o'lchasak, u holda suyuqlikning oqim tezligini yoki hajmli oqim tezligini aniqlash mumkin.

Elektromagnit sarf va miqdor o’lchagich sxemasi.