O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik pedagogika isntituti “menejment” kafedrasi

1-MAVZU. STRATEGIK BOSHQARISH JARAYОNI

1.1. Strategik menejment fanining mohiyati

1.2. Strategik menejmentning besh vazifas.

1.3. Strategik boshqarish jarayonining ta’rifi

1.4. Strategik boshqarish ijrochilari

1.5. Strategik rejalashtirish va uning afzalliklari

1.6. Kompaniyani boshqarishda direktorlar kengashining o’rni va vazifalari

1.7. Strategik fikrlash va uning afzalliklari.

1.8. Strategik menejmentning ahamiyati
Tayanch iboralar: Strategiya, strategik menejment, strategiyani amalga oshirish, strategik ko’rish, kompaniya missiyasi, yangi yo’nalashlarni tahlil qilish, maqsadni aniqlash, strategiya yaratish, strategik rejalashtirish
1.1. Strategik menejment fanining mohiyati
Strategiya umumiy tarzda korxonaning mavqeini mustaxkamlash, istemolchilarning talablarini qondirish va qo’yilgan maqsadlarga erishishga qaratilgan boshqarish rejasidir. Aniq strategiyani tanlash - rivojlanishning mumkin bo’lgan turli yo’llari va usullari ichidan eng maqbo’lini tanlab olish demakdir.

Korxonani boshqarish rejasi quyidagi asosiy funktsiya va bo’linmalarni o’z ichiga oladi: ta’minot, ishlab chiqarish, moliya marketing, xodimlar, ilmiy tadqiqotlar va ishlanmalar.

Strategik tanlash - bu biznes yechimlar va raqobatga bardoshlilik xarakatlarini yagona tizimga bog’lash demakdir¹.

Strategiyani ishlab chiqish menejerlarning asosiy funktsiyalaridan biridir. Ba’zi menejerlar kuchli strategiya ishlab chiqadilar, biroq uni xayotga tadbiq eta olmaydilar. Boshqalari o’rtacha strategiya ishlab chiqadilar va uni moxirona amalga oshiradilar. Strategiya qanchalik yaxshi o’ylangan va moxirona amalga oshirilgan bo’lsa, kompaniyaning mavqei shunchalik kuchayadi. Boshqarish yaxshi tashkil etilgan kompaniyalar xam kutilmagan noxush vaziyatlarga duch keladi. Pirovard natijada yaxshi strategiya bozorda kuchli mavqeni egallash, kutilmagan holatlarga, kuchli raqobatga va ichki muammolarga qaramay muvaffaqiyatli ishlashga zamin yaratadi.

«Menejment asoslari» kursidan bizga ma’lumki, menejment quyidagilarni aniqlashdan iboratdir:

-«biz qaerdamiz?»

- «qayoqqa ketyapmiz?»

- faoliyatimizning maqsadlari qanday?»

- maqsadga erishish yo’llari qanday ?»

- optimal yo’lni tanlash mezonlari nimalardan iborat?

- pirovard natija qanday bo’lishi kerak?

Bu savollarning javoblari kelgusi boshqaruv tsikllarida foydalanish uchun maqsad va natijalarni aniqlash uchun o’ta muximdir.

Strategik menejment kompaniyaning o’zoq muddatli maqsadlar va faoliyatiga ta’alluqlidir. Aytish mumkinki, strategiyani (xarakatlar tarzini) va uning aniq vositalarini ifodalash boshqaruvning negizini tashkil qiladi va kompaniyada menejmentning yaxshi yo’lga qo’yilganligini ko’rsatuvchi eng to’g’ri belgi bo’lib xizmat qiladi².

Strategik menejmentning mazmuni quyidagilardan iborat:

- Korxona biznesining yo’nalish va asosiy maqsadlarni belgilab olish;

- Korxonaning tashqi muhitini tahlil qilish;

- undagi ichki vaziyatni tahlil qilish;

- Korxona yoki xo’jalikning o’rta bo’g’inlarida strategiyani tanlash va ishlab chiqish;

- diversiyalangan Korxonaning portfelini tahlil qilish;

- uning tashkiliy strukturasini loyihalash;

- integratsiya darajasini va boshqaruv tizimini tanlash;

- «strategiya - struktura - nazorat» majmuasini boshqarish,

- Korxona faoliyatining ba’zi sohalardagi siyosatini va uning fel‑atvor meyorlarni belgilash,

- kompaniya strategiya va natijalarining teskari aloqasini ta’minlash,

- strategiyani, strukturani va boshqaruvni takomillashtirish.

Strategiya - tashkilotning tashkiliy vazifa va maqsadlariga erishishda foydalaniladigan tashkiliy xatti‑xarakatlar va boshqaruvga yondashuvlari tarzidir.

Biznes sohasini belgilash, maqsadni belgilash, qisqa va o’zoq muddatli vazifalarni (dasturlarni) aniqlash, maqsadga erishish strategiyasini belgilab olish strategik rejani tashkil qiladi.