O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti maktabgacha va boshlang`ich ta`lim fakulteti boshlang`ich ta`lim va sport tarbiyaviy ish ta`lim yo`nalishi ona tili o`qitish metodikasi fanidan

Bitiruv malakaviy ishining dolzarbligi «3-sinf ona tili darslarida gap va uning turlarini o’rgatish metodikasi»ga oid bilim olishda, ona tili grammatikasini mukammal egallashda qo’shimcha mashqlar orqali gap va uning turlarini o’rganib borishning ahamiyati beqiyosligini hisobga olib, biz bugun o’z bitiruv malakaviy ishimizni 3-sinf ona tili darslarida gap va uning turlarini o’rgatish metodikasi”ga bag’ishlab, bu mavzuga yana qaytishni o’z oldimizga maqsad qilib oldik. Ona tili ta`limi bolalarning tafakkur qilish faoliyatlarini kengaytirishda ularda erkin fikrlay olish, o`zgalar fikrini anglash, o`z fikrlarini og`zaki va yozma ravon bayon qila olishga jamiyat a`zolari bilan erkin muloqotda bo`la olish ko`nikma va malakalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu o`rinda ona tili ta`limiga o`quv fani emas balki butun ta`lim tizimini uyushtiruvchi ta`lim jarayoni sifatida qaraladi. Ona tili ta`lim standarti ko`rsatgichlari bolaning fikrlay olishiga, ifodalangan flkrini anglashga va o`z fikrini savodli mantiqiy izchillikka rioya qilgan holda bayon qila olishga o`rgatish nuqtayi nazaridan belgilanadi. Ta`limning muvoffaqiyatli bo`lishi oqibat natijada darslik yoki metodga emas, balki o`qituvchiga bog`liq - degan edi ulug`larimizdan biri. Darhaqiqat, qancha ko`p darsliklar yaratilmasin, necha xil uslublar joriy etilmasin agar o`qituvchi haqiqiy pedagog bo`lmasa, o`quvchi qalbiga yo`l topa olmasa, ta`limda hech qachon muvoffaqiyatga erishib bo`lmaydi.

Insonning ruhan va fikran erkin tom ma`noda mustaqil bo`lishi juda muhim narsa. Chunki jamiyatni inson tebratadi, uni buyuk kelajak sari yetaklash ham tubanlik qa`riga tortish ham insonning qo`lida. Boshlang`ich sinf o`quvchisi uchun o`qituvchi shaxsi so`zsiz buyuk. U ustozi tomonidan talab qilingan umumiy intizomga juda tez va eng muhimi, ixtiyoriy ravishda bo`ysunadi. Boshlang`ich sinf o`quvchilari o`qituvchisining aytganlariga rioya qiladi va doimiy ravishda uning ko`rsatmalarini kutishga moyil bo`ladi. Kichkintoylar nazarida o`qish ko`r-ko`rona ijrochilik, o`qituvchiga taqlid, ustozi aytganlarini takrorlash kabi jihatlardan iboratday tuyuladi. Mazkur davr bolada insoniy sifatlarni shakllantirishda o`qituvchi uchun eng qulay bosqich sanaladi. Bu o`rinda muallim oqil, dono bo`lsa, xo`p-xo`p, aksi bo`lsa-chi?

Inson qachon o`z so`zini aytadi? Ichida, ichki “men”nida o`z fikri bo`lganida. Fikrlash ichki “men”ning ishi. Insonda o`zlikni shakllantirish, o`z so`zi va o`z mustaqil fikri bo`lishini ta`minlash, bunga sharoit yaratish o`qituvchining ishi. Chunki o`quvchining erkin fikrlash aniq maqsad asosida oldiga qo`yilgan vazifalarni bajarish yo`lida mantiqiy mulohaza yuritish, qo`yilgan masalani aqliy zo`riqishlar bilan mustaqil ravishda hal qilishday faoliyatni tashkil etish, qisqasi, o`qitish faoliyatiga muammoli ta`limni olib kirish oson ish emas.