O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-texnоlоgiya

Unifikatsiyalashtirish va agregatlashtirishni qo’llashda texnik-iqtisodiy samaradorlik.

Standartlashtirishning bosh maqsadi-tartiblashtirishdan umumfoyda olish bo’lganidek, uni asosiy metodlari bo’lmish unifikatsiyalashtirish va agregatlashtirishda xam samaradorlik muxim xisoblanadi

Unifikatsiyalashtirish iqtiqsodiy samaradorligi quyidagi ifoda orqali ifodalanadi:

E_um= E_l+ E_ig+ E_eks

Bu yerda: E_um -mumiy iqtisodiy samaradorlik, so’m;

E_l – loyixalash bosqichdagi iqtisodiy samaradorlik, so’m;

E_ig – ishlab chiqarish bosqichidagi iqtisodiy samaradorlik, so’m;

E_eks – (ekspluatatsiya foydalanish) bosqichidagi iqtisodiy

samaradorlik, so’m;

Har xil soxalarda unifikatsiyalashtirish darajasini belgilovchi koeffitsentlar mavjud.

1. 
   Detallar soni bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti:
   

K_ud = , (1)

Bu yerda: - buyumda unifikatsiyalashgan detallar soni

- detallarning buyumdagi umumiy soni

2. 
   Detallar og’irligi bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti
   

K_uo = , (2)

Bu yerda: - buyumda unifikatsiyalashgan detallar og’irligi,

- buyum detallarining umumiy og’irligi (buyum og’irligi)

3. Mexnat sig’imi (sarfi) bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti

K_um = , (3)

Bu yerda: - unifikatsiyalashgan detallarni tayyorlash mexnat sarfi;

buyumni tayyorlash mexnat sarfi

Ta’kidlash lozimki, (1) ifodadagi yig’indi standartlashtirilgan ( ), o’rniga almashtirilgan ( ) va xarid qilingan ( ) detallar bo’lgani uchun:
(4)

(4) ifodani (1) ga qo’yib

K_ud = (5)

Xuddi shunday amallarni (2) va (3) ga nisbatan qo’llab og’irlik va mexnat sarfi bo’yicha unifikatsiya koeffitsentining kompleks ko’rsatkichi K_k ni aniqlaymiz:

K_k = (6)

Bu yerda: Sou va So- mos ravishda unifikatsiyalashgan detallar va buyum detallari og’irlik birligining o’rtacha narxlari; x bir me’yoriy ish soatining o’rtacha narxi