O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

OITS (orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi) profilaktikasi:

1. 
   Mazkur qoida O‘zbekiston Respublikasining 1999-yil 19-av- gustdagi «Odamning immunitet tanqisligi virusi bilan kasalla- nishining (OIV kasalligining) oldini olish to‘g‘risida»gi va O‘zbe- kiston Respublikasining 1992-yil 3-iyuldagi «Davlat sanitariya nazorati to‘g‘risida»gi Qonuniga asoslanib ishlab chiqilgan.
   
2. 
   Mazkur qoida O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, chet el fuqarolari, fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning OIV (OITS, VICh) kasalligiga tibbiy tekshiruvdan o‘tishining yagona tartibini belgilaydi.
   
3. 
   «OIV (OITS) virusining yuqtirib olganligini aniqlash bo‘yicha tibbiy tekshiruvdan o‘tish qoidasi»ni barcha vazirliklar, idoralar davlat va nodavlat tashkilotlar, korxonalar, muassasalar, kasaba uyushmalari hamda mulkchilik shakli va kimga bo‘ysunishidan qat’iy nazar, boshqa tashkilotlar hamda mansabdor shaxslar, fuqarolar va xorijiy fuqarolar, fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar tomonidan bajarilishi majburiydir. Mazkur qoidani bajarmaslik O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlari asosida javobgarlikka tortilishiga olib keladi.
   
4. 
   Tibbiy tekshiruvdan o‘tkazish, sog‘liqni saqlash tizimidagi shu faoliyat turi bo‘yicha maxsus litsenziyasi bo‘lgan Davlat tibbiy muassasasi tomonidan o‘tkaziladi.
   

151

5. 
   Immunitet tanqisligi virusini (OIV) yuqtirib olgan har bir shaxs immunoblot usulida aniqlanganidan keyin, yuqori tashkilotlarga tezkor xabarnoma beriladi va OIV (OITS) o‘choqlarida kasallik manbayini aniqlash va tarqalishining oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar o‘tkaziladi.
   
6. 
   OIV virusini yuqtirib olgan shaxslarga tashxis qo‘yilganligi va kelajakda kasallik tarqalishining oldini olishga qaratilgan choralariga rioya qilishi haqida yozma ravishda ogohlantirilib, imzosi olinadi.
   
7. 
   OIV kasalligini yuqtirib olgan xorijiy fuqarolar O‘zbekiston Respublikasi «Odamning immunitet tanqisligi virusi bilan kasal- lanishning (OIV kasalligining) oldini olish to‘g‘risida»gi Qonuniga asosan o‘z yurtlariga qaytarib yuboriladi.
   
8. 
   O‘zbekiston Ruspublikasi fuqarolari, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi hududida yashayotgan yoki vaqtincha turgan chet el fuqarolari hamda fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar OIV virusiga ano- nim (pinhona) holda tibbiy tekshiruvdan o‘tish huquqiga egadirlar.
   

OIV kasalligining oldini olish va epidemiyaga qarshi chora- tadbirlar:

1. 
   OIV kasalligi manbayini faol qidirish.
   
2. 
   Aholi barcha qatlamlari, ayniqsa, yoshlar orasida sog‘lom hayot tarzini targ‘ibot qilish.
   
3. 
   Qon va qon mahsulotlarini quyish, barcha parenteral muolajalarni o‘tkazish jarayonida OIV kasalligining oldini olish qoidalariga to‘liq amal qilish:
   

1. 
   donorlar qonini har topshirganida OIVga tekshirish;
   
2. 
   donorlar qon topshirganda tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish;
   

4. 
   faqat hayotiy zarurat tug‘ilganda qon quyish;
   
5. 
   yagona qon topshiruvchilik kartotekasini yuritish;
   
6. 
   qon va qon mahsulotlari quyilganlik to‘g‘risida kasallik tarixiga ma’lumotlarni to‘liq yozish.
   

Quyidagi shaxslar qon topshiruvchi bo‘lishi mumkin emas:

1. 
   IFA musbat natija berganlar;
   
2. 
   OIV kasalligiga chalinganlar bilan jinsiy aloqada bo‘lganlar;
   

4. 
   yashash joyi noaniqlar;
   
5. 
   pala-partish jinsiy aloqa qiluvchilar;
   
6. 
   qon va qon mahsulotlarini qabul qilganlar;
   
7. 
   chet el fuqarolari;
   
8. 
   jazo hukmini o‘taganlar;
   
9. 
   teri-tanosil va narkodispanserlar ro‘yxatida turuvchilar.
   

152

Parenteral muolajalar qilish jarayonida OIV kasalligining oldini olish:

1. 
   Iloji boricha, bir marotaba ishlatiladigan asbob-anjomlarni qo‘llash.
   
2. 
   Ko‘p marotaba ishlatiladigan asbob-anjomlarni zarar- sizlantirish qoidalariga to‘liq rioya qilish.
   
3. 
   Barcha tibbiyot muassasalarida markaziy sterilizatsiya shoxobchalari bo‘lishi shart va u joylarda maxsus tayyorlangan xodimlar ishlashi kerak.
   

«Davolash profilaktik muassasalarida dezinfeksiya va sterilizat­siya ishlarini tashkil etish va nazorat qilish qoidalari»ga to‘liq rioya qilish.