O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

Jinsiy bezlarning endokrin qismlari

Erkaklarda urug' bezidagi urug' ishlab chiqaradigan kanalchalar oralig'ida joylashgan to'qima garmon ishlab chiqaradigan hujayralar bo'ladi.

Ayollarda esa tuxumdondagi follikullalarda ishlanadi va folikulin deb ataladi. Follikulin jinsiy organlarning normal rivojlanishi, ikkilamchi jinsiy belgilar hosil bo'lishini va nerv sistemasi qo'zg'alashini ta'minlaydi.

Malumki, tuxumdonda yetilgan tuxum tuxumdon pardasini yorib tashqariga chiqadi va bachadon naychasining kipriklari yordamida naychaning ichiga o'tadi. Tuxumdon pardasining yirtilgan joyida chandiq - sarig' tana hosil bo'ladi. Sariq tana ikki xil bo'ladi: 1) chin sariq tana, 2) soxta sariq tana. Chin sariq tana tuxum otalanib, homiladorlik boshlangan paytda tuxumdon pardasining yirtilgan joyida paydo bo'ladi. Aksincha, tuxum otalanmasa soxta sariq tana paydo bo'ladi.

Chin sariq tana butun homiladorlik davrida saqlanadi va undan chiqqan garmon homilaning normal rivojlanishini ta'minlab, yangi tuxum hujayrasi yetilishini to'xtatadi va sut bezlarini rivojlantiradi. Homiladorlik vaqtida chin sariq tana olib tashlansa homila takomili to'xtaydi. Soxta sariq tanada ishlangan garmon esa yangi tuxum hujayrasi yetilishiga tasir etadi.