O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat pedagogika instituti

6-mavzu: Nutqning kommunikativ sifatlari: nutqning mantiqiyligi
Mantiqiy fikrni tinglovchi tomonidan to’g’ri va to’liq anglanishi zaruriy bo’lgan sifatlardan biri. Mantiqiylikdan mavhum bo’lgan biron-bir nutq kishilar o’rtasidagi tayinli aloqani ta’minlay olmaydi.
7-mavzu: Nutqning kommunikativ sifatlari: nutqning sofligi,
Nutqning tоzаligi dеgаndа, eng аvvаlо, uning аdаbiy til mе’yorigа muvоfiq kеlish - kеlmаsligi tushunilаdi. Nutqning mаntiqiyligi uning аsоsiy sifаtlаri bo’lgаn to’g’rilik vа аniqlik bilаn chаmbаrchаs bоg’lаngаndir. Chunki grаmmаtik jihаtdаn to’g’ri tuzilmаgаn nutq hаm, fikrni ifоdаlаsh uchun muvаffаqiyatsiz tаnlаngаn lug’аviy birlik hаm mаntiqning buzilishigа оlib kеlishi tаbiiydir. Nutqning ta’sirchanligi deganda, asosan og’zaki nutq jarayoni nazarda tutiladi va shuning uchun tinglovchi tomonidan qabul qilinishdagi ruhiy vaziyatni e’tiborga olish ham muhimdir.
8-mavzu: Nutqning kоmmunikаtiv sifаtlаri: nutqning boyligi
Nutqning ta’sir quvvati, tegishli axborotni tinglovchiga tugal va qulay “yuqumli” tarzda yetkazish imkoniyati muhim kommunikativ sifatlardan bo’lmish nutqning boyligiga ham bog’liq. Boy nutq tinglovchining joniga tegmaydi, balki u bunday nutqni jon qulog’igi bilan tinglaydi.
9-mavzu: Nutqning kommunikativ sifatlari: nutqning jo’yaliligi,
Agar nutq o’zida barcha kommunikativ sifatlarni mujassam etsa-yu, har jihatdan jo’yali, ya’ni o’z o’rnida bo’lmasa, u maqsad nishoniga borib yetmaydi. Jo’yalilik yo’q joyda nutqning boylik, aniqlik, ifodalilik kabi muhim sifatlarining mohiyati yo’qoladi.
10-mavzu: Nutqning kommunikativ sifatlari: nutqning ifodaliligi
Nutqning bu sifati ba’zan ta’sirchanlik tarzida ham talqin etiladi. Ammo ta’sirchanlik keng qamrovli tushuncha bo’lib, u yaxlit yaxshi nutqqa xosdir.